مقدمه:
دعای فرج، دعایی است که با عبارت «إلهی عَظُمَ البَلاء» آغاز می‌شود. این دعا برای اولین بار در کتاب کنوز النجاح شیخ طبرسی آمده و آثاری چون وسائل الشیعه (اثر شیخ حر عاملی) و جمال الاسبوع (اثر سید بن طاووس) نیز آن را نقل کرده‌اند. دعای فرج از سه بخش تشکیل شده است: در بخش اول به آزمایش بزرگی که مردم در زمان غیبت به آن مبتلا گشته‌اند اشاره شده‌است. در بخش دوم بعد از درود بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت(علیهم السلام)، به لزوم فرمان‌برداری مؤمنان از ایشان به سبب جایگاه والایی که دارند پرداخته شده است. در بخش پایانی دعا از خداوند خواسته شده به سبب حقوق و منزلتی که معصومان(علیهم السلام) بر ما دارند امور ما را کفایت و ما را یاری کنند.[1]
کلمه «فرج » به معنای آسودگی از اندوه و غم و بیماری و آنچه نفوس از آن کراهت دارند، می‌باشد و نیز گشایش را گویند. «دعای فرج » دعایی است که حضرت ولی عصر (علیه السلام) آن را به یکی از شیعیان (محمد بن احمد بن ابی اللیث) آموختند. میرزا حسین نوری در کتاب نجم الثاقب به نقل از «کنوز النجاح » تالیف شیخ طبرسی آورده است: «این دعا را حضرت صاحب الزمان (علیه السلام) در خواب به ابی الحسن محمد بن ابی اللیث در شهر بغداد در مقابر قریش تعلیم نموده‌است. ابی الحسن از ترس کشته شدن به مقابر قریش گریخته و پناه برده بود. پس به برکت خواندن این دعا از کشته شدن نجات یافت.»[2] متن حاضر به این دعا اختصاص یافته است.
متن و ترجمه دعای شریف فرج
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«اِلهى عَظُمَ الْبَلاَّءُ وَ بَرِحَ الْخَفاَّءُ وَانْكَشَفَ الْغِطاَّءُ وَانْقَطَعَ الرَّجاَّءُ»؛
خدایا بلاء عظیم گشته و درون آشكار شد و پرده از كارها برداشته شد و امید قطع شد؛
«وَ ضاقَتِ الاْرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّماَّءُ و اَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَ اِلَیْكَ الْمُشْتَكى»؛
و زمین تنگ شد و از ریزش رحمت آسمان جلوگیرى شد و تویى یاور و شكوه به سوى تو است؛
«وَ عَلَیْكَ الْمُعَوَّلُ فِى الشِّدَّةِ وَالرَّخاَّءِ»؛
و اعتماد و تكیه ما چه در سختى و چه در آسانى بر تو است؛
«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اُولِى الاْمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ»؛
خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد آن زمامدارانى كه پیرویشان را بر ما واجب كردى و بدین سبب مقام؛
«وَ عَرَّفْتَنا بِذلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً كَلَمْحِ الْبَصَرِ»؛
و منزلتشان را به ما شناساندى به حق ایشان به ما گشایشى ده فورى و نزدیك مانند چشم بر هم زدن؛
«اَوْ هُوَ اَقْرَبُ یا مُحَمَّدُ یا عَلِىُّ یا عَلِىُّ یا مُحَمَّدُ»؛
یا نزدیكتر اى محمد اى على اى على اى محمد؛
«اِكْفِیانى فَاِنَّكُما كافِیانِ وَانْصُرانى فَاِنَّكُما ناصِرانِ یا مَوْلانا یا صاحِبَ الزَّمانِ»؛
مرا كفایت كنید كه شمایید كفایت كننده‌ام و مرا یارى كنید كه شمایید یاور من اى سرور ما اى صاحب الزمان؛
«الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِكْنى اَدْرِكْنى اَدْرِكْنى السّاعَةَ»؛
فریاد، فریاد، فریاد، دریاب مرا دریاب مرا دریاب مرا همین ساعت؛
«السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ»؛
همین ساعت هم اكنون زود زود زود اى خدا اى مهربانترین مهربانان؛
«بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ».
به حق محمد و آل پاكیزه اش .
نتیجه:
گفتنی است دعای فرج، جزء تعقیبات نماز امام زمان و جزء اعمال سرداب غیبت بیان شده است. این دعا در کتاب مفاتیح الجنان در بخش ادعیه آمده است. نزد شیعیان ایران، دعای «أللهمَّ کُن لِولیکَ الحجة بنِ الحَسن» که دعایی برای سلامتی امام زمان (علیه السلام) است نیز به دعای فرج مشهور است. دعاهای دیگری نیز به عنوان «دعای فرج » موسوم است: چنان که مرحوم مجلسی در بحارالانوار، تحت عنوان «باب ادعیة الفرج » 39 دعا آورده است. [3]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. به متن دعا رجوع شود؛ و ر. ک: به سایت؛ . http://fa.wikishia.net/view
[2]. نجم الثاقب، ص 263 - 262 .
[3]. ر . ک: بحارالانوار، ج 95، ص 108.
