مقدمه:
اين روز را كه در حقيقت در امتداد غدير و بلكه خود، غدير ديگري است و روز بيعت و تجديد عهد با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است، به محضر حضرت عالي رسيديم، تا از بيانات و رهنمودهاي شما استفاده كنيم و از اين كه ما را به حضور پذيرفتيد، بسيار سپاسگزاريم.در ابتدا اجازه مي‌خواهم كه به اختصار به معرفي مركز تخصصي مهدويت و برخي اهداف و برنامه‌هاي آن و نيز بعضي از كارهايي كه تاكنون صورت گرفته،بپردازم.اجمالاًعرض مي‌شود، مركز تخصّصي مهدويّت، با همت برخي شخصيت‌هاي فرهنگي به ويژه حضرت حجت الاسلام و المسلمين حاج آقاي قرائتي (دامت توفيقاته) و حمايت‌هاي مقام معظم رهبري (دام ظله) ايجاد شده‌است. اين مركز، وابسته به بنياد فرهنگي حضرت مهدي موعود (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و به عنوان تنها مركزي است كه به صورت آموزشي، پژوهشي، تبليغي و هنري دربارهِ حضرت مهدي(علیه السلام)، مشغول فعّاليّت است.
از جمله اهداف اين مركز، پرورش اساتيد و تربيت مبلغان در اين موضوع، گسترش و تعميق مباحث مهدويت در سطح جامعه و دفاع از فرهنگ غني و اصيل مهدويت در برابر شبهات داخلي و خارجي، است. در اين مركز، هم اكنون بيش از يكصد نفر از طلا ب و فضلا مشغول به تحصيل هستند. اين دوره چهارمين دوره آموزشي اين مركز است - سه دوره تربيت مدرس و يك دوره سطح سهِ حوزه. - الحمدللّه هم چنان كه مستحضر هستيد به تازگي با همت و تلاش بعضي از آقايان و عنايت حضرت عالي، اين مركز به عنوان يكي از مراكز تخصّصي حوزه و با نام به تصويب رسيد و از ابتداي سال گذشته بيست و پنج نفر از طلاب در مقطع سطح سه، مطابق مقررات حوزه، گزينش شدند كه هم اكنون مشغول به تحصيل هستند. در اين رابطه، سرفصل‌ها و دروسِ سطح چهار هم آماده شده‌است، كه به محض كسب مجوز براي سطح چهار، گزينش طلاب در اين مقطع هم انجام خواهد شد، ان شاء اللّه.
گفتني است كه اين مركز، در راستاي اهدافي كه دارد، در تلاش است شعبه‌هايي را در مراكز برخي استان‌ها مانند: مشهد، اصفهان و... تأ سيس كند؛ كه بحمداللّه در اصفهان مركزي به همين نام تأ سيس شده كه فعاليّت‌هاي آموزشي و تبليغي شايان توجهي دارد و در مشهد الرضا(علیه السلام) نيز در حال تشكيل است.
از ديگر فعاليت‌هاي اين مركز، انتشار فصلنامه‌اي علمي - تخصصي با نام است كه مورد استقبال حوزه‌ها و مراكز علمي قرار گرفته است؛ به طوري كه تمام شماره‌هاي آن، با وجود چاپ‌هاي متعدد، ناياب است.
از جمله برنامه‌هاي اين مركز، تشرف به محضر مراجع بزرگوار، جهت استفاده از بيانات و رهنمودهاي آنان است.
عرض پاياني من، درخواست از حضرت عالي، براي تاكيد و اهميّت دادن بيش تر به مباحث مهدويت در حوزه‌هاست؛ زيرا همان طور كه مستحضر هستيد، اين مباحث به دلايل اعتقادي، سياسي و اجتماعي از اهميت به سزايي برخوردار است و متأ سفانه در طول بيست و پنج سال پس از انقلاب، به خاطر برخي جهات، از جمله اتهام وابستگي به انجمن حجتيّه، آن گونه كه شايستهِ اين مباحث است، به آن پرداخته نشده‌‍است.
مهدويت، با توجه به نگاه و رويكرد جدي به آيندهِ انسان و پايان تاريخ و با توجه به زمينه‌ها و پشتوانه‌هاي عميق اعتقادي و فرهنگي، كه در پيروان و عاشقان خود دارد، مي‌تواند از مهم ترين عوامل رشد جامعه و نجات از ركود و انحطاط باشد؛ هم چنان كه بيش ترين سهم را در ايجاد نشاط و اميد به آينده و بسيج جوانان و توده‌هاي مردم دارد.
در اين زمينه سخن بسيار است، ولي بيش از اين مصدع نشوم. بار ديگر از اين كه جمعي از فرزندانتان را به حضور پذيرفتيد، تشكر مي‌كنم. اميدوارم بتوانيم از اين فرصت پيش آمده نهايت بهره را ببريم و بيانات و رهنمودهاي حضرت عالي را چراغي فراراه فعاليت‌هاي خود و اين مركز قرار دهيم.
بیانات حضرت آیت الله مکارم شیرازی پیرامون مهدویت
(بسم الله الرحمن الرحيم و به نستعين و صلي الله علي سيّدنا محمّد و آله الطيبين الطاهرين، لا سيما بقيه` الله المنتظر، ا رواحنا فداه. ) {و لقد كتبنا في الزبور من بعد الذكر ان الارض يرثها عبادي الصالحون.}
بررسي موضوع مهدويت، يك وظيفه است
از ديدار شما عزيزان، برادران عزيز و محترمي كه در رشته تخصّصي مهدويّت مشغول فعاليّت هستيد بسيار خوش بختم. حقيقت، اين است كه حوزه علميه قم، مسئوليّت‌هاي زيادي براي دفاع از حوزه تشيع دارد. يك بخش مهم آن، دفاع از حوزه مهدويّت است.
ايّام، ايّام شهادت حضرت امام حسن عسكري(علیه السلام) و آغاز سال روز امامت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. معروف است كه ما، در روز شهادت امام حسن عسكري، با يك چشم اشك حسرت مي‌باريم و با يك چشم، اشك شوق. حسرت و اندوه، از اين مصيبت است كه امام يازدهم را از دست داده ايم و شوق، از آن نعمت الهي است كه در سايه امام زمان قرار گرفته‌ايم. بنابراين، اين ايام، با مسئله مهدويّت، تناسب زيادي دارد.
همان طور كه برادرمان اشاره فرمودند، مسئله مهدويّت، سال‌هاي زيادي بود كه تحت پوشش يك عناوين ديگر قرار گرفته بود و شكل و شمايل خودش را از دست داده بود و سبب شده بود كه عدّه زيادي از آن فاصله بگيرند. اگر كسي مي‌خواست درباره حضرت مهدي و حضرت حجت(علیه السلام) بحث كند، به او اتّهام حجتيّه بودن مي‌زدند و مشكلاتي براي او پيدا مي‌شد و يا به نفع گروه خاصي تمام مي‌شد، امّا به زودي معلوم شد كه بايد حساب‌ها از هم جدا كرد. ما كه نمي‌توانيم با حضرت مهدي(علیه السلام) خداحافظي كنيم! ما كه نمي توانيم درباره ايشان بحث نكنيم! براي شما عزيزان كه مشغول بحث بررسي در اين باره هستيد، روشن است كه عدهّ زيادي در طول تاريخ، از نام مقدّس سوء استفاده كرده‌اند. همين امروز، در ميان نامه‌هايي كه براي ما آمده‌است، نامه‌اي بود كه نوشته بود:!
اين سوء استفاده‌هايي كه در گوشه و كنار جهان اسلام، از مسئله مهدويت مي‌شود و شده‌است، مانع از اين نيست كه ما از اين مسئله اساسي، خودمان را كنار بكشيم.
حوزه علميّه قم، در شرايط فعلي، تنها پايگاه براي دفاع از اسلام و تشيع است. البته، اميدوارم حوزه علميه نجف هم با قطع شرٍّ اشغال كنندگان، بار ديگر زنده شود و به دفاع از حوزه تشيع بپردازد. حال با اين وضع، آيا نبايد رشته‌اي به نام مهدويّت، بررسي مسايل درباره حضرت مهدي(علیه السلام) را بر عهده بگيرد؟
مهدويّت، نقطه اميد بخش و زندگي ساز
به يقين بايد باشد، به خصوص اين كه مسايل مربوط به حضرت مهدي(علیه السلام)، در مركزِ حملات و تيراندازي‌هاي مخالفان قرار گرفته است! آنان مي‌دانند، ايمان به حضرت مهدي(علیه السلام)، سبب بالندگي و شادابي جامعه شيعه است. شيعه، به عشق او زنده‌است و به عشق او گام بر مي‌دارد. به واسطه انتظار او، هرگز، گرد و غبار يأ س، بر دل و جان شيعه نمي‌نشيند. نه تنها شيعه، اهل سنّت هم در انتظار مهدي هستند. تفاوت، فقط، در اين است .
مهدويّت، اجماعي است
مسئله قيام مهدي، از آغاز اسلام، در ميان مسلمانان مطرح بوده‌است. احاديث مهدي را دقت كنيد! نكته جالبي دارد.
پيغمبر اكرم مي‌فرمايد: درباره اصل وجود و ظهور مهدي بحث نمي‌‍كند، بلكه از نشانه‌ها و جزئيات مي‌گويد. معناي اين گفته، اين است كه اصل مسئله، براي مسلمانان زمان پيغمبر هم روشن بوده‌است و حضرت دارد شاخ و برگ را بيان مي‌كند. ما، در فقه، وقتي از بعضي از مسائل بحث مي‌كنيم، مي‌بينيم از اصل مسئله، كسي از امام سؤ ال نكرده، بلكه از شرايط، موانع، جزئيات سؤ ال كرده، مي‌گوييم، به قدري اصل مسئله، مسلم بوده كه درباره اصل آن، سؤ ال نمي‌شده، بلكه از شرايط و موانع و جزئياتش سؤ ال مي‌پرسيده‌اند! وقتي ما نگاه مي‌كنيم مي‌بينيم، بحث از خصوصيات ظاهر او و... است، معلوم مي‌شد كه از زمان پيغمبر، مسئله، خيلي روشن بوده‌است.
اين نكته نيز خيلي جالب است. امام سجاد، (سلام الله عليه)، موقعي كه در شام خطبه مي‌خواند، از مسائلي كه خودش را با آن معرّفي مي‌كند، مسئله حضرت مهدي است. شاميان، ساليان دراز، به سبب حكومت بني اميه و معاويه، نه تنها از حضرت علي(علیه السلام) دور شده بودند، بلكه از اسلام دور افتاده بودند!
امروز، مدارك روشني در دست است كه معاويه، از اصل اين كه نام پيغمبر در اذان برده مي‌شد، ناراحت بود و مي‌گفت: ! خوب، شاميان همه چيز را فراموش كردند، ولي از خطبه امام سجاد معلوم مي‌شود كه مهدي را فراموش نكرده بودند؛ يعني، مسئله، آن قدر روشن بود كه مردم شام هم با آن همه دوري از اسلام، با اين موضوع آشنا بودند. اگر اين، يك مسئله مجهولي بود، كسي كه نمي‌آيد به وسيله يك مسئله مجهولي، خودش را به مردم معرفي بكند! بنابراين، اين مسئله، يك مسئله بنيادي در اسلام است. شما عزيزان كه مشغول اين برنامه هستيد، مي‌دانيد كه اهل سنّت، كتاب‌هاي زيادي درباره مهدي نوشته‌اند. كتابي داريم كه يكي از دانشمندان اهل سنت نوشته‌است و آن را ناميده‌است.
مهدويّت، آب حيات است
خوب، اين مسئله، يك مسئله بسيار مهمّي است. اهميّت آن، وقتي روشن مي‌شود كه در بعضي از آيات، خوب دقت كنيد. در آيه شريف ) {قل اَرَا يتم ان اَصَبَح ماوِ كم غوراً فمن ياتيكم بماءٍ معين} (ملك: 30) روايت داريم كه يك تفسير، امام زمان است. آب، مايه حيات است. هر كجا يك چشمه آب هست، نشانه زندگي و حيات است. تا آب نباشد، هيچ چيزي نيست. در اين جا مي‌فرمايد، امام زمان، است. به همان اندازه كه براي زندگي مادي ما، آب جاري ضرورت دارد، به همان اندازه، براي زندگي معنوي ما، ياد امام زمان، عشق به امام زمان، انتظار امام زمان، لازم است.آن چه گل‌هاي فضيلت و شكوفه‌هاي انسانيّت را بر شاخسار وجود ما آشكار مي‌كند، همين يعني حضرت مهدي (عجل الله تعالی فرجه)است.
همه شنيده‌ايم كه در روايت، حضرت مهدي (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به آفتاب پشت ابر تشبيه شده است. كار آفتاب در جهان مادّه چيست؟ نور آفتاب، مايه هر حركتي در كره زمين است. مي‌گويند، هر حركتي كه در كره زمين مي‌شود، به نور آفتاب مرتبط است. تمام موادّ انرژي زا، از نور آفتاب، است. سدهايي مي‌سازند و آب‌ها را پشت آن جمع مي‌كنند و با تونل‌هايي كه در آن مي‌زنند، آب را جاري مي‌كنند و برق را توليد مي‌كنند و در سايه برق، كارخانه‌ها كار مي‌كنند. وقتي نگاه مي‌كنيم، مي‌بينيم حركت آن‌ها، به نور آفتاب، است. آفتاب بر درياها مي‌تابد و آب‌ها بخار مي‌شوند و ابرها را تشكيل مي‌شوند و باران مي‌بارد و اختلاف درجه حرارت پيدا مي‌شود و بادها توليد مي‌شوند و ابرها را حركت مي‌دهند و باران‌ها مي‌بارد و پشت سد، جمع مي‌شود و توربين‌ها را حركت مي‌دهد و برق ايجاد مي‌شود.
نور آفتاب، سرچشمه همه زيبايي‌ها است! تمام گل‌هاي زيبا، تمام بال و پرهاي پرندگان زيبا، تمام رنگ هايشان، از تابش نور آفتاب است. وقتي وجود مهدي به نور آفتاب تشبيه مي‌شود، يعني حسّ و حركت و زيبايي و جنبش و حيات، از ناحيه حضرت مهدي (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.
پرورش بندگان صالح، زمينه ظهور است
به هر حال، اميدوارم بتوانيم هم دوستان را روشن سازيم و هم دشمنان را بر سر جا بنشانيم. الان دارند پول خرج مي‌كنند براي اين كه چهره نوراني حضرت مهدي (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را در نظرها طور ديگري جلوه دهند! آمدند يك اشكالي را مطرح كردند. گفتند، شما مي‌گوييد: ( حضرت مهدي(علیه السلام)، وقتي قيام مي‌كنند كه عالم، پر از ظلم و جور و فساد شود. پس به ما اجازه بدهيد، به عنوان مقدمه ظهور، ما هم به ظلم و فساد، كمك كنيم.)پاسخ اين اشكال، اين است كه ظلم و فساد، به تنهايي، براي ظهور حضرت كافي نيست. حضرت، وقتي ظهور مي‌كند كه جهان(عباد الصالح) باشد: {و لقد كتبنا في الزبور من بعد الذكر ان الا رض يرثها عبادي الصالحون}
ظلم و فساد، در عالَم زياد است. اگر ظلم و فساد، به تنهايي براي ظهور حضرت كافي بود، تا حالا حضرت ظاهر شده بود! ظلم به اندازه كافي هست! ما بايد (عباد الصالحون) را درست كنيم؛ يعني، يك گروهي انقلابي و قوي و هوشيار و بيدار و آگاه بايد باشند تا اين انقلاب حضرت مهدي(علیه السلام) آشكار بشود.
برادري سؤ ال كرده بود كه. (چرا يكي از القاب حضرت مهدي، اباصالح است؟ مگر حضرت، فرزندي به نام صالح دارد؟). گفتيم،(اَب)، در لغت عرب، تنها به معناي پدر نيست، بلكه به معناي (صاحب) نيز هست. اباصالح، يعني كسي كه صُلحايي در اختيار دارد. اين (اباصالح) از اين آيه قرآن گرفته شده است: {و لقد كتبنا في الزبور من بعد الذكر ان الارض يرثها عبادي الصالحون} (انبياء، 105)
خودسازي، مقدمهِ ظهور است
دعاي براي تعجيل ظهور، بسيار مهم است و مسجد جمكران، يك كانون بسيار مقدّس براي ياد مهدي(علیه السلام) است و دعاي ندبه، يك دوران تاريخ ولايت و نبوّت تا منتهي مي‌شود به تاريخ حضرت مهدي (علیه السلام). همه اين‌ها بوده‌است، امّا نبايد شيعيان، به اين‌ها قناعت كنند! آن چه لازم است، خودسازي و ديگرسازي است: {انّ الا رض يرثها عبادي الصالحون} دنيا، پر از فساد شده‌است و جنايتكاران دنيا، جنايت را به حدّ اعلا رسانده اند! شما ببينيد، دو دولت ياغي و جاني، تمام قوانيني را كه خودشان تصويب كرده‌اند، قوانين بين المللي و قوانين انساني و قوانين بشري، همه را زير پا گذاشتند! اسراييل، هر روز، مي‌كشد و ويران مي‌كند و از بين مي‌برد! آمريكاي جنايتكار هم مسابقه جنايت گذاشته است! نه تابع قانوني هستند و نه تابع حكمي و نه هيچ قانوني را در دنيا به رسميت مي‌شناسند و نه عاطفه انساني دارند و نه رحم! واقعاً، وقتي انسان مي‌بيند، اين همه از ملت مظلوم فلسطين كشته مي‌شود، خانه‌هايشان ويران مي‌شود، دنيا هم خاموش است، اين طرف هم مي‌بينيد كه جنايتكاران در عراق چه‌ها مي‌كنند، اين جا است كه ظلم و فساد، به اندازه كافي هست. بايد [ايجاد شود]، ان شاء الله، از نفس گرم شما، يك فعّاليّت همگاني بشود.
من، عرايضم را كوتاه مي‌كنم. شما عزيزان را به خدا مي‌سپارم. برنامه‌هايتان را مي‌ستايم. از امام زمان(علیه السلام) مي‌خواهم كه اِن شاء الله، بال و پر محبتش را بر سر همه شما و همه شيعيان و همه كساني كه براي نجات اسلام و تشيع زحمت مي‌كشند، بگستراند.
سطحي كردن مسئله مهدويت، خطري بزرگ
برخي افراد، بحث مهدويّت را امروزه خيلي سطحي كرده‌اند. آنان، بابي را به نام ملاقات گرايي باز كرده، مي‌گويند، بايد به دنبال ملاقات با آقا بود ملاقات با آقا، راحت است و اين فكر را در قالب كتاب‌ها و سخنراني‌ها و اخيراً به وسيله مجلهِ خود به شدّت ترويج مي‌كنند. مي‌خواستيم نظر شما را در اين باره جويا شويم. يك جريان ديگر هم هست كه مي‌گويد، ظهور نزديك است. در اين باره هم نظرتان را بفرماييد.
آيت الله العظمي مكارم : متأ سفانه، همين طور كه بيان كردند، يك عده سوء استفاده گر درباره اين مسئله پيدا شده‌اند. هميشه، از مهم ترين مسائل سازنده، از سوي بعضي بدترين سوء استفاده‌ها شده‌است. مسئله مهدويّت هم همين طور است. افراد نادرستِ گناهكارِ آلوده تحت عنوان مسايل مربوط به مهدويت، گاهي افراد را اغفال مي‌كنند و سوء استفاده مي‌كنند. در مجالس مي‌آيند مي‌گويند، چشم‌هايتان را ببنديد كه حضرت مهدي(علیه السلام) آمد و بوي حضرت مهدي(علیه السلام) را مي‌شنويم و ديشب حضرت مهدي(علیه السلام) را ديدم و...!
اين گونه برخوردها، يا ناشي از فكر كوتاه است و يا توطئه‌اي در كار است كه مي‌خواهند ابهت مسئله را بشكنند و خراب كنند! ما بايد به هوش باشيم و جلوي اين سوء استفاده‌ها را بگيريم! لباس روحانيت بسيار مقدّس است، ولي از همين لباس بسيار مقدّس، يك كسي ممكن است سوء استفاده بكند! ما بايد مراقب باشيم! آناني كه ناآگاهند، بايد بيدارشان كنيم و آگاهند، بايد با ايشان مبارزه كرد. آناني كه كساني كه مي‌آيند و خبر از نزديك شدن ظهور مي‌دهند، كارشان براي متزلزل كردن دل‌ها است! من فراموش نمي‌كنم كه قبل از سال (1414) هجري قمري، يك شايعه مفصلي پخش كردند كه در سال(1414) حضرت مي‌آيد!
هر كس وقت ظهور را تعيين كند، به ما دستور داده شده كه تكذيبش كنيم و او را آدم كذّاب و دروغ گو بدانيم! هر كسي ادعاي روِ يت كند، وظيفه مان اين است كه تكذيبش كنيم. مسايل مهدويت را نبايد به سطح پايين، نازل دهيم. امام زمان به اين كار راضي نيست! هميشه، ما، گرفتار دوستان نادان بوديم و دشمنان دانا! الان هم گرفتاريم. شما مي‌بينيد در مسايل عزاداري امام حسين(علیه السلام)، ما، هم گرفتار دشمنان دانا هستيم! و هم دوستان نادان! گاهي مسايل كفرزا را در مجالس عزاداري حسيني مي‌گويند. لا اله الا زينب، كفر است! بنابراين، در هر دو جبهه، بايد كوشيد. منتهي در اين دو جبهه، دوستان نادان را بيش تر بايد ارشاد كرد. حالا اگر يك جريان‌هايي باشد و يك حساب و كتابي، با آنان بايد مبارزه كرد! در همه اين مراحل، بايد با منطق برخورد كرد. منطق ما، الحمد للّه، در مسئله ظهور حضرت مهدي(علیه السلام)، خيلي قوي است. در اين باره، هم منطق عقل و هم آيه و هم در روايت و هم اجماع داريم.
آيا ما، مأ مور به درخواست و طلب ديدار حضرت هستيم؟ به عبارت ديگر آيا از جمله تكاليف شيعه در عصر غيبت، درخواست و تقاضاي ديدار با امام است؟ يا چنين تكليفي نيست؟
آيت الله العظمي مكارم: نه؛ ما، مأ مور نيستيم....
جزء تكاليف هست، حتي به صورت مستحب؟
آيت الله العظمي مكارم : نه؛ ما مأ مور نيستيم كه اصرار به ديدن حضرت داشته باشيم. كسي ممكن است خدمت حضرت مشرّف بشود، امّا آناني كه مشرّف شدند، خبري نمي‌دهند. آنان، تظاهر به اين مسايل نمي‌كنند. بر اساس رواج همين تفكر غلط، خيلي‌ها مي‌آيند پيش ما و مي‌گويند: ! نبايد يك چنين اميدي را و يا يك چنين فكري را در جامعه ايجاد كنيم. اِن شاء الله مي‌مانيم و ظهور حضرت را مي‌بينيم. و السلام علكيم و رحمه` اللّه و بركاته.[1]
پی‌نوشت:
[1]. انتشار یافته در سایت؛ http://ensani.ir/fa/article و؛ http://eshgh-mahdi.blogfa.com/post
