مقدمه:
از مهم‌ترين ابعاد مقوله مهدويت، بُعد انتظار و عرصه وسيع و جانکاه غيبت و عدم ظهور آخرين ذخيره الهي است؛ آخرين ذخيره از برگزيدگان الهي که خداوند متعال آن‌ها را در تمام دوران تاريخ زندگي بشر، براي رساندن جامعه انساني به رشد و تعالي و نيل به قله کمالات فرستاد، تا آراسته شدن انسان به جوهره زيباي انسانيت را براي همگان جلوه گر نمايد.[1]
مقدمه‌اي بر تبيين شاخص‌هاي جامعه منتظر
با الطاف خداوند سبحان، در سايه ايجاد فرصتي بي نظير در عصر حاضر، با برپايي نظامي دين محور و معنويت گرا، رويکرد تازه‌اي در اقبال به دين و عرصه‌هاي مختلف آن همچون مهدويت فراهم شده است که مي‌تواند زمينه ساز ظهور خورشيد عالم تاب هستي، حضرت مهدي موعود باشد.
در اين ميان، زواياي مختلفي از مباحث مهدويت، مانند اثبات اصل مهدويت و امام غايب، انتظار و وظايف فردي و اجتماعي منتظر و مباحثي از اين سنخ، مورد بحث و دقت قرار گرفته است، اما به ويژگي‌ها و شاخص‌هاي جامعه منتظر و منتظران، به عنوان عناصر تشکيل دهنده اجتماع منتظر، کمتر پرداخته شده‌است.
اين مسئله از آن جهت مهم است که در سال‌هاي اخير، حرکت‌هاي نسبتاً خوبي در راستاي القاي معلومات مهدوي و تقويت شناخت آن حضرت در جامعه مهدي ياور صورت گرفته و مخاطبان مهدوي، نمايي کلي از انتظار و وظايف منتظران و مسائل پيرامون را پيدا نموده‌اند.
روشن است حرکات صورت گرفته، اما اين مقدار کافي نيست و لازم است يک گام به جلو حرکت کرد و رويکردي جديد به روي عاشقان و تشنگان معارف مهدوي باز نمود، تا شاخص‌هاي اصلي و محوري جامعه منتظر تبيين گردد و با استفاده از روايات اهل بيت، نمايي از جامعه منتظر ترسيم شود و در نتيجه عاشقان و دلسوختگان امام غايب از نظرها، همواره آن شاخص‌ها را پيش روي خويش داشته و در صدد ايجاد آمادگي براي رسيدن به آن جامعه باشند.
از نگاه ديگر، براي عمل به وظايف اصلي و محوري جامعه منتظر، احتياج به معياري در اين زمينه احساس مي‌شود، تا هم منتظران به عنوان عناصر تشکيل دهنده جامعه منتظر و هم مسئولان و متوليان حکومت اسلامي و مهدي باور نقاط ضعف و آسيب‌هاي جامعه منتظر را شناسايي کنند و برنامه‌ريزي لازم را براي اصلاح نقاط ضعف در دو جنبه فردي و اجتماعي جامعه منتظر انجام دهند و در راستاي رشد و ترقي جامعه منتظر گام بردارند.
به همين منظور، بايد نمادهاي مهم مطرح شده در مورد جامعه منتظر، را در دو حيطه « فرهنگي» و « جامعه شناختي» پردازش نمود و پس از بيان تعريف واژه‌هاي اصلي يعني « شاخص»، « فرهنگ»، « جامعه»، « جامعه منتظر» و « انتظار» به تقسيم‌بندي شاخص‌هاي فرهنگي جامعه منتظر در دو راهبرد « معرفت شناختي» و « رفتار شناختي» بپردازيم و هر يک را از سه منظر ذيل، مورد بررسي قرار دهيم:
1. رابطه مردم با امام، يعني شاخص‌هاي معرفت شناختي جامعه منتظر نسبت به امام منتظر؛
2. رابطه مردم با هم، يعني شاخص‌هاي معرفتي درون اجتماعي و شناخت آنچه که منتظران نسبت به هم بايد عمل کنند؛
3. رابطه مردم با جامعه، يعني شاخص‌هاي معرفتي و وظايف منتظران نسبت به جامعه مهدي باور.
آنگاه در اين سه محور، به شناخت ابعاد، ارائه شاخص‌ها و تبيين و تحليل آن‌ها پرداخته و آسيب شناسي لازم در اين عرصه را ارائه دهيم.
نتیجه:
زواياي مختلفي از مباحث مهدويت مورد بحث و دقت قرار گرفته است، اما به ويژگي‌ها و شاخص‌هاي جامعه منتظر و منتظران، به عنوان عناصر تشکيل دهنده اجتماع منتظر، کمتر پرداخته شده‌است. و لازم است يک گام به جلو حرکت کرده و رويکردي جديد به روي معارف مهدوي باز نمود و نمايي از جامعه منتظر ترسيم شود، تا شاخص‌هاي اصلي و محوري جامعه منتظر تبيين گردد.
پی‌نوشت:
[1]. قرآن کريم مي‌فرمايد: {فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ}؛ « پس روى خود را متوجّه آيين خالص پروردگار کن! اين فطرتى است که خداوند،انسان‌ها را بر آن آفريده است. دگرگونى در آفرينش الهى نيست. اين است آيين استوار، ولى بيشتر مردم نمىدانند!» سوره روم،30.
پدیدآونده :مسعود داستار
