مقدمه:
از شاخصههای یک جامعه سالم، اقتصاد سالم است. اگر از منابع ثروت در جامعه به درستی استفاده شود و امکانات تولید و توزیع در اختیار عدهای خاص نباشد بلکه حکومت به همه قشرها توجه کرده و برای همه امکانِ بهره گیری از سرمایهها را فراهم کند، جامعهای ساخته میشود که امکان رشد معنوی نیز در آن بیشتر است. در قرآن کریم و روایات معصومین(علیهم السلام) نیز به جنبه اقتصادی و بهینه سازی وضع معیشتی مردم توجه شدهاست. بنابراین در حکومت قرآنی حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برای اقتصاد جهان برنامه جامعی تدوین شدهاست که بر اساس آن اولا امر تولید سامان مییابد و از منابع طبیعی و مواهب خدایی بهترین بهره برداری میشود و ثانیاً ثروت به دست آمده به شکل عادلانه بین همه طبقات توزیع میگردد. در نوشتار حاضر نیم نگاهی به این موضوع گردیدهاست.
برخی روایات در این زمینه
1. بهرهوري از منابع طبيعي
در زمان حاكميت آخرين حجت حق، همهي زمين و امكانات آن در اختيار امام خوبان قرار ميگيرد تا سرمايهاي كلان براي پيريزي اقتصادي سالم فراهم شود.
امام علي (عليه السلام) فرموده اند:«... و لوْ قَد قامَ قائِمنا لانزلت السماء قطرها وَ لاخْرجَت الارْض نباتِها ...»؛[1] « ... و چون قائم ما قيام كند، آسمان باران ميريزد و زمين گياه بيرون ميآورد ...».
2. توزيع عادلانهي ثروت
امام باقر (عليه السلام) فرمودهاند:« اذا قامَ قائِم اهْل البَيْت قسم بِالسويه وَ عدل فِي الرَّعيه»؛[2] « وقتي قائم خاندان پيامبر قيام كند (اموال را) به تساوي تقسيم و ميان خلق به عدالت رفتار ميكند». رهآورد اين مساوات در سطح جامعه آن است كه فقر و تهيدستي ريشهكن ميشود و فاصلههاي طبقاتي از بين ميرود.
امام باقر (عليه السلام) فرمودهاند: « ... امام مهدي (عليه السلام) ميان مردم به مساوات رفتار ميكند، به گونهاي كه كسي پيدا نشود كه نيازمند زكات باشد».[3]
3. عمران و آباداني
در حكومت امام مهدي (عليه السلام) كه امر توليد و توزيع ساماندهي ميشود، همه جا به نعمت و آباداني ميرسد.
امام باقر (عليه السلام) در توصيف روزگار امام مهدي (عليه السلام) ميفرمايند: «... فلا يبقي في الارْضِ خراب الا عمُرِّ ...»؛[4] « در تمام زمين هيچ ويرانهاي نميماند جز اينكه آباد ميشود».
نتیجه:
برنامههای اقتصادی حکومت مهدوی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در راستای ارتقاء و سالم نمودن محور اقتصاد جامعه، امری است که میتوان با بهره گیری از آن، توليد و توزيع را ساماندهي کرده و جامعه را به آباداني و نعمت رساند. در چنین فضای است که فقر و تهيدستي از سطح جامعه ریشه کن گشته و فاصلههاي طبقاتي از میان برداشته میشود.
پینوشتها:
[1]. علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 10 ، ص 104 .
[2]. نعماني، غيبت، ح 26، ص 242 .
[3]. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 51، ص 390 .
[4]. شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، ج 1، ح 16، ص 603 .