مقدمه:

از مهمترین اهداف قیام حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) برپایی حکومت عدل و عدالت فراگیر در جامعه بشری و در سراسر گیتی است. در نوشتار حاضر این موضوع به بحث گذاشته شده است.

اهمیت ویژه عدل و قسط

یکی از مسائلی که در اسلام اهمیت ویژه ای دارد بحث عدل و قسط است. خداوند متعال در آیات فراوانی به اهمیت و اجرای عدالت اشاره فرموده‌است.

{ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}؛[1] ما رسولان خود را با دلايلي روشن فرستاديم و با ايشان كتاب (آسماني) و ميزان عدالت نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند.

{ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامينَ لِلَّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى‏ أَلاَّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى‏}؛ اي مؤمنان! هميشه براي خدا قيام كنيد؛ و از روي عدالت، گواهي دهيد، شما نبايد براي عداوت با گروهي، از عدالت منحرف شويد؛ كه مراعات عدالت، به تقوا نزديك تر است.

با نگاهي كوتاه به تاريخ، مي‌يابيم عدالتي كه قادر متعال براي بشريت، خواستار است، تا كنون به وجود نيامده است. آمريكا در عراق و افغانستان بزرگ ترين فجايع را مرتكب مي‌شود و اسرائيل جنايات فراواني را در لبنان و فلسطين انجام مي‌دهد؛ با اين همه ظلم و جور، از مجامع بين المللي جز سكوت، هيچ عكس العملي ديده نشده‌است! بشر امروز با همه دردها و رنج‌ها كه كشيده‌است پي به افول تمدن غرب برده‌است و در انتظار مصلحي جهاني مي‌باشد كه « عدالت» را براي بشريت به ارمغان بياورد.

عدالتي كه پيامبر اعظم (صلی الله عليه آله و سلم) بشارت آن را داده‌اند: { أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يُبْعَثُ فِي أُمَّتِي عَلَى اخْتِلَافٍ مِنَ النَّاسِ وَ زَلَازِلَ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَرْضَى عَنْهُ سَاكِنُ السَّمَاءِ وَ سَاكِنُ الْأَرْض‏}.[3] شما را به مهدي مژده مي‌دهم آنگاه كه مردمان با هم اختلاف يابند و نا امني‌ها و دل نگراني‌ها آنان را در برگيرد، بپا مي‌خيزد و عدل را در دنيايي كه از ظلم و جور آكنده گشته مي‌گستراند و اهل آسمان و زمين از او خوشنود مي‌شوند. عدالت مهدوي از جنبه‌هاي گوناگون قابل بررسي مي‌باشد كه در اين گفتار به طور مختصر به بعضي نكات اشاره مي‌كنيم:

1- عدالت گستر خود بايد عادل باشد. امام مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) انسان كامل و اسوه تقواي الهي خود نمونه كامل عدالت است به گونه‌اي كه عدل يكي از صفات مبارك حضرت شمرده شده است.

2- عدالت مهدوي عدالت فراگير است، آري در عدالت فرزند زهرا (س) تبعيضات نژادي، قومي وجود ندارد، حضرت حزب و گروه خاص نمي شناسد، او پرچم عدالت را در سراسر گيتي برخواهد افراشت. امام صادق (عليه السلام) مي‌فرمايد: « وَ اللَّهِ لَيَدْخُلَنَّ عَلَيْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُيُوتِهِمْ كَمَا يَدْخُلُ الْحَرُّ وَ الْقَرُّ؛ وقتي قائم ما قيام نمايد... به خدا قسم [همه از عدل او بهره مند مي‌شوند] و عدالتش داخل خانه‌ها مي‌شود همان طور كه سرما و گرما داخل آن مي‌شود».[4]

3- عدالت جهاني در پرتو احترام به قانون خواهد بود، او قانون شكنان را اصلاح خواهد كرد و آن زمان سعادت جامعه مهدوي بر اساس قانون اسلام مي‌باشد و هيچ حقي ضايع نمي‌شود. امام رضا (عليه السلام) مي‌فرمايد: « ... وَضَعَ مِيزَانَ الْعَدْلِ بَيْنَ النَّاسِ فَلَا يَظْلِمُ أَحَدٌ أَحَدا...؛ او ميزان عدل را در بين مردم مي‌نهد پس احدي به احدي ظلم نمي كند».[5]

4- عدالت در قضاوت: يكي از مواردي كه بشر امروزي از آن رنج مي‌برد، عدم اجراي عدالت در قضاوت است، اما در راستاي عدل علوي، حضرت وليعصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) حكم مي‌دهند..

5- با عدل مهدوي مساوات برقرار مي‌گردد: متأسفانه در عصر حاضر منابع و ثروت‌هاي عمومي در اختيار عده‌اي محدود مي‌باشد و اقتصاد دنيا در دست افرادي خاص قرار گرفته است، اما در حكومت عدل مهدوي مساوات و تقسيم عادلانه محوريت دارد امام باقر (عليه السلام) مي‌فرمايد: « ... إِذَا قَامَ قَائِمُ أَهْلِ الْبَيْتِ قَسَّمَ بِالسَّوِيَّةِ وَ عَدَلَ فِي الرَّعِيَّةِ فَمَنْ أَطَاعَهُ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاهُ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ... ؛ هنگامي كه قائم آل محمد (عجل الله تعالي فرجه الشريف) قيام نمايد بيت المال را بين مستضعفين و افراد جامعه به طور تساوي و عادلانه تقسيم مي‌نمايد و تفاوتي بين افراد نمي گذارد»[6] و امام رضا (عليه السلام) مي‌فرمايد: « فَإِذَا خَرَجَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ وَضَعَ مِيزَانَ الْعَدْلِ بَيْنَ النَّاسِ فَلَا يَظْلِمُ أَحَدٌ...؛ و مي‌نهد ميزان عدل را در بين مردم پس احدي به احد ظلم نكند».[7]

6- عدالت در همه زمينه‌ها، آري عدل جهاني مهدي منتظر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) همه زواياي زندگي مؤمنان را در برمي‌گيرد تا جايي كه حتي در انجام اعمال عبادي نيز عدالت رعايت مي‌شود قال الصادق (عليه السلام) : « أَوَّلُ مَا يُظْهِرُ الْقَائِمُ مِنَ الْعَدْلِ أَنْ يُنَادِيَ مُنَادِيهِ أَنْ يُسَلِّمَ صَاحِبُ النَّافِلَةِ لِصَاحِبِ الْفَرِيضَةِ الْحَجَرَ الْأَسْوَدَ وَ الطَّوَافَ بِالْبَيْت».[8] منادي حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ندا مي‌دهد: « آنان که طواف مستحب به جای می آورند، محل طواف و حجرالاسود را به کسانی که طواف واجب بر عهده دارند، واگذار کنند». حضرت به کسانی که اعمال مستحبی به جای می آورند دستور می دهد که به كناری روند، تا حق كسی پایمال نگردد و هر كس می‌خواهد نماز فریضه بخواند بیاید و بخواند». [9]

« اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّ أَمْرِكَ الْقَائِمِ الْمُؤَمِّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَر؛ پروردگارا درود فرست بر ولي امرت كه قيام كننده‌است و اميد مردم و عدل منتظر است».

نتیجه:

با نگاهي كوتاه به تاريخ، مي‌يابيم عدالتي كه قادر متعال براي بشريت، خواستار است، تا كنون به وجود نيامده است لذا بشر در انتظار مصلحي جهاني مي‌باشد كه «عدالت» را براي بشريت به ارمغان بياورد.

پی‌نوشت‌ها:

[1]. سوره حديد،25.

[2]. سوره مائده،8.

[3]. بحار الانوار، ج51، ص92.

[4]. بحارالانوار، ج52، ص362.

[5]. بحارالانوار، ج52، ص321.

[6]. بحارالأنوار، ج52، ص350.

[7]. بحارالأنوار، ج52، ص321.

[8]. كافي، ج4، ص427.

[9].انتشار یافته در سایت؛  .https://hawzah.net/fa/Magazine/View