مقدمه:

نوشتار حاضر به اعتقادات بودایی‌ها در مورد ادوار جهان اختصاص یافته است و در آن به سیر صعودی و نزولی جهان اشاره شده که سرانجام شاهي متقي و با فضيلت برخواهد خاست و اين با ظهور بوداي آينده (ميتريه يا ميته) مقارن خواهد بود. متن زیر به ادوار تاریخی در نگاه بواییان پرداخته است.

ادوار تاریخی جهان در نگاه بوداییان

اعتقادات بودايي در مورد ادوار جهان ( يوگه‌ها) و دوره‌هاي بزرگ‌تر ( کلپه‌ها به سنسکريت و کپه‌ها به پالي) مشابه اعتقادات هندويي است. لکن تفاوت‌هايي نيز وجوددارد. اسامي چهاريوگه، همان اسامي هندويي است، لکن ترتيب آن‌ها مغاير با ترتيب هندويي است؛ يوگه‌ها با کلي يوگه شروع مي‌شوند و ادامه مي‌يابند تا به کريته يوگه برسند و سپس با ترتيب مخالف آن به پيش مي‌روند تا باز به کلي يوگه برسند. لذا به جاي يک مهايوگه مرکب از چهاريوگه، در اين‌جا هر مهايوگه از هشت دوره تشکيل شده و انتره کلپه (Antarakalpa) ناميده مي‌شود. بنا بر بعضي اقوال، هر انتره كلپه 1680000 سال به طول مي‌كشد؛ سن آدميان مطابق هر دوره، از 10 سال شروع مي‌شود و زياد مي‌شود و باز به 10 سال بر مي‌گردد. اخلاقيات نيز دقيقاً به همين ترتيب تحول مي‌يابد. زوال اخلاق و تباهي انسان مقارن است با كاهش تدريجي عمر آدمي؛ به طوري كه در بهترين شرايط 80000 سال عمر مي‌كند و در پايان هر يوگه 10 سال بيشتر زندگي نخواهد كرد.

20 انتره کلپه يک اسنکهييه کلپه (asankhyeya) به زبان سنسکريت و اسنکهيه (asankheyya) به زبان پالي را تشيکل مي‌دهند و چهار اسنکهييه کلپه يک مهاکلپه را مي‌سازند. در نخستين اسنکهييه کلپه، جهان يا سپهر کاملاً با آتش، آب يا باد ويران مي‌شود. در دومين آن‌ها حالت خلأ ادامه مي‌يابد و در سومين آن‌ها جهان دوباره ساخته مي‌شود و در چهارمين اسنکهييه کلپه جهان به وجود خود ادامه مي‌دهد (در اين واپسين دوره است که جهان با هستي‌ها پر مي‌شود و نخستين آن‌ها خدايان برهمه « لوکه» هستند. آن‌ها بتدريج درخشش و شکوه خود را از دست مي‌دهند، خورشيد وماه و... به وجود مي‌آيند و در يک کلام، جهان سير نزولي خود را مي‌پيمايد).

به طورکلي، مهاکلپه‌ها يا کلپه‌هاي‌تهي (شونيه= sunya) هستند)؛ يعني در آن‌ها هيچ بودايي وجود ندارد و يا کلپه بودا (Buddha kalpa) مي‌باشند. کلپه‌هاي اخير بر پنج قسم‌اند: در يکي يک بودا، در ديگري دو بودا... و در آخري پنج بودا ظاهر خواهد شد. کلپه کنوني ما از نوع آخري (پنج بودايي) است. تا کنون چهار بودا ظاهر شده‌اند که چهارمين آن‌ها گوتمه است و پنجمين، ميتريه (Maitreya) به سنسکريت[1] و ميته (Mettevva) به پالي است.

بنابراين شوته سيهانه، چکوواتي (chokkavatti ـ sihanada ـ sutta) از متن پالي نيکايه ديگهه Digha ـ nikaya در گذشته وضعيت اجتماعي آرماني همراه با دولتي عادل برقرار بود، اما بتدريج آن شرايط از بين رفت و اين به سبب مؤسسات نامناسب و توجه نکردن به بهروزي عمومي از سوي شاهان بعدي بود. از اين رو، هرج و مرج رشد و اخلاقيات نزول کرده است. البته اخلاق مردم پس از اين ترقي خواهد نمود و سرانجام شاهي متقي و با فضيلت به نام سنکهه (sankha) برخواهد خاست و اين با ظهور بوداي آينده (ميتريه يا ميته) مقارن خواهد بود.[2]

نتیجه:

بودائیان اعتقاد دارند منجی زمانی ظهور خواهد نمود كه دنیا را ظلم و جور فراگرفته باشد. و پس از خرابی كائنات دوباره دنیای جدید به وجود می‌آورد، كه دارای همه خوبی‌ها و نیكی‌هاست. با آمدن او ذهن انسان از غرور و شهوات نفسانی، رهایی می‌یابد و جای آن را دانش، خرد و برکت معجزات پیامبران فرا می‌گیرد و تمام این سرزمین در آرامشی عمیق فرو خواهد رفت.[3]