مقدمه:
اخلاق و وظایف منتظران واقعی در زمان غیبت، دوری از اعمال زشت و ناپسند و آراسته شدن به فضایل اخلاقی مانند؛ محبت و دوستی، صدق و راستی، همکاری و تعاون، امر به معروف و نهی از منکر، قدر دانی و سپاس، دستگیری از نیازمندان، ولایت مداری و... و پیاده کردن عملی آن ها در زندگی فردی و اجتماعی است. هر کس دوست دارد در زمره یاران حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد باید منتظر باشد و در عین حال با پرهیزکاری و حسن خلق رفتار نماید
محبت و مهرورزي
محبت و مهرورزی از نيازهاي فطري انسان است.هركس، هم دوست دارد كه از ديگران مهر و محبت ببيند، نه عداوت و بي مهري، هم دوست دارد كه محبت قلبي خود را نثار كساني كند كه دوستشان دارد.
البته بحث هاي فراواني وجود دارد كه: به چه كسي بايد مهر ورزيد؟ از دوستي چه كساني بايد پرهيز كرد؟ دوست خوب كيست؟ از كجا دوستي و محبت راستين شناخته مي شود؟ آثار دوستي چيست؟ كجا بايد مهرورزي كرد و كجا بايد به مبارزه و قطع رابطه پرداخت؟ ولي كلّاً دين ما دين محبت و صفا با يكديگر، با همنوعان و هم كيشان، با بستگان و افراد خانواده، با همسايگان و همسفران، با فقرا و محرومان است. امام صادق(علیه السلام) تا آن جا به محبت اهميت داده كه فرموده است:
الدّينُ هُوَ الحُبُّ، و الحُبُّ هو الدّينُ ؛[1] دين همان محبّت است و محبت همان دين است.
روشن است كه اگر محبت، راستين باشد نه ادّعايي، انسان را به همراهي و همرنگي و اطاعت مي كشد و اگر حبّ خدا و حبّ رسول و اهل بيت در كسي باشد، او را در خطّ خدا و دين و پاكي و تقوا قرار مي دهد.
در آموزه هاي ديني، به محبّت خدا و رسول و اهل بيت(علیهما السلام)، محبت به دوستان و برادران ديني، محبت به همسر و فرزندان، محبت به پدر و مادر، محبت استاد به شاگرد و حاكم به رعيّت و فرمانده به نيروهاي تحت امر، مهرورزي به يتيمان و ضعيفان و معلولان و نيازمندان فراوان مطرح شده است.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ما تَحابَّ إثَنانِ في اللهِ تعالىٰ اِلاّ كانَ اَفْضَلَهُما اَشَدُّ هُما حُبّاً لِصاحِبِه ؛[2]هرگز دو نفر به خاطر خدا نسبت به هم محبت نمي ورزند مگر آنكه برترين آنان نزد خدا كسي است كه محبتش به دوستش بيشتر باشد.
دوستي هايي ارزشمند است كه صادقانه و براي خدا باشد، نه از روي فريب و تظاهر، يا به قصد بهره بردن از مال و موقعيّت كسي و سوء استفاده از اين ارتباط و آشنايي.
آنچه از روايات برمي آيد، مطلوب بودن جامعه اي است كه افراد آن نسبت به هم محبت و دوستي و مهرورزي و ياري داشته باشند، به ديدار هم بروند، روابطشان گرم و صميمي و برخوردار از تعاون و مشاركت باشد، به يكديگر احترام و نيكي و احسان كنند، با هم قهر نباشند، در رفع نيازهاي هم بكوشند، خطاهاي همديگر را ناديده بگيرند، كينه از هم در دل نداشته باشند، به يكديگر حسد نورزند، آبروي يكديگر را نريزند، خادم هم باشند، قهرها را به آشتي تبديل كنند، نسبت به هم مودّت و عاطفه و برادري و ايثار داشته باشند، به بزرگ ترها احترام و محبت كنند، يتيمان و كودكان را بنوازند و... كه همه اين را در حاكميت محبت و دوستي بر روابط افراد، خلاصه مي كنيم.
عربي باديه نشين خدمت پيامبر آمد و گفت: مرا توصيه اي كن. از جمله سفارش هاي پيامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) اين بود: تَحَبّبْ اِلَى النّاسِ يُحِبُّوك ؛[3] به مردم مهرورزي كن تا دوستت بدارند.
و در حديث ديگراست: التّودُّدُ اِلىَ النّاسِ نصفُ العقل ؛[4] نيمي از خرد، دوستي كردن با مردم است.
اگر خشم و نفرتي هست، بايد نسبت به دشمنان و منافقان و بدخواهان باشد و اگر عشق و محبّتي هست، بايد نسبت به خودي ها باشد. امام صادق(علیه السلام) به ياران خود مي فرمود:
تَواصَلوا وَ تَبارّوا و تَراحَموا و تَعاطفوا ؛ [5]
نسبت به يكديگر ارتباط و نيكي و ترحّم و عاطفه داشته باشيد.
نتیجه:
اين كه در دعاي امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از خدا درخواست مي كنيم كه توفيق انصاف و رفتار خوب و روش نيكو به ما عطا كند و عَلَي الرّعية بالإنصافِ و حُسنِ السّيرة ، بايد خودمان نيز درعمل، رفتاري منصفانه و برخوردی از نيكي و دوستي و محبت داشته باشيم، نه سودجويانه و خودپسندانه.
پی نوشت ها:
[1]. ميزان الحكمه، حديث3098.
[2]. همان، حديث3186.
[3]. اصول كافى، ج2. ص642.
[4]. همان، ص643.
[5]. همان، ص175.
برگرفته از کتاب زندگی مهدوی
