مقدمه:
مسئله طول عمر چه یک امری خارق العاده و به قدرت و مشیت الهی باشد چنان که خداوند{و هو بکل شیء علیم} است. و یا این که از شاخه‌های مسأله عمومی تری به نام حیات باشد که حقیقت و ماهیت آن هنوز بر بشر مجهول مانده،[1] و یا بنابر نظر دانش امروزی، دلیلی نمی‌بینند که امکان عمر طولانی را از جنبه نظری نفی‌کند، و از نظر علمی عقب انداختن پیری، امری کاملا ممکن می‌باشد و جسم انسان برای سالیان دراز، دارای قابلیت حیات و بقا دانسته شده.[2] این امر موضوعی است که محقق ارجمند و خطیب توانا حجت الاسلام والمسلمین مرحوم محمد تقی فلسفی در سخنان خود با استناد به قرآن کریم مورد بحث و بررسی قرار داده و مطالبی را پیرامون آن مطرح کرده که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود.
پیدایش تئوری
ایشان در باره طول عمر امام زمان(علیه السلام) بیان می‌کند: بحث ما پیرامون طول عمر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است و این مسئله‌ای است که درباره آن زیاد سئوال می‌کنند.مرحوم فلسفی(رحمة الله علیه) برای تبیین مطلب می‌افزاید: برای این که اساس مطلب روشن شود باید عرض کنم الان مقدمات تحقق علمی به صورت تئوری بیان می‌شود. اول یک دانشمند یک تصور عالمانه و عاقلانه به نام تئوری در اطراف یک مطلب القاء می‌کند و به دنبال آن، تئوری بررسی و تحقیق می‌شود روزی که به نتیجه مسّلم علمی رسید و عمل شد آن را می‌گویند علم، و تا زمانی که صورت تحقق پیدا نکرده است آن را تئوری می‌نامند.
- اقسام تئوری
1- آن که از حد تئوری به عالم حس برسد و صورت علم قطعی پیدا کند، از وادی تصور خارج کشته و به علم تصدیق درآید.
2- تئوری‌هایی که از نظر علمی قابل قبول است، مانند (حیات) ولی اثبات حسی نمی‌شود و محسوس نیست.
3- تئوری است که غلط از آب در آمده، یا عوض شده و تئوری دیگری جایگزین آن شده
ایشان در ادامه مطلب به تئوری غلط از آب در آمده بطلمیوس اشاره می‌کند که گفته بود عالم مانند یک پیاز درهم پیچیده و تو در تو است. و حدود سی قرن مورد قبول تمام محافل علمی دنیا قرار داشت، اما علم جدید آمد و این تئوری را رد کرد، ثابت کرد: زمین مرکز عالم نیست، و ثابت کرد آن پیاز تو در توی خیالی تئوری غلط است. و ثابت شد کیهان یک فضای است که از عظمت نا شناخته است.
قرآن و فرضیه‌های مطرح شده
ایشان در ادامه بحث مسئله طول عمر امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را با مطرح کردن مباحث و مثال‌های از قرآن مورد بررسی قرار داده و با اشاره به برخی اخبار علمی قرآن می‌گوید: حالا این قرآن که کتاب تربیت است در باره اصول مسائل کیهانی وجهانی و زیست شناسی و میکروب شناسی و قضایای مربوط به زمین و سایر خصوصیات کیهانی آیاتی در چهارده قرن قبل آورده که این آیات آن روز فقط تئوری بوده و بس، مردم هم روز ظهور و نزول آیات اصلا نمی‌توانستند آن‌ها را بفهمند، اما الان در عصر کیهان و اتم این تئوری‌های قرآن که علمای صد سال قبل، و...هزار سال قبل انگشت تحیّر به دندان گرفته بودند و با بهت به آن نگاه می‌کردند الان یا صورت تئوری صحیح دارد، یا رنگ علمی به خود گرفته است.
1) قرآن و مسایل کیهانی
- جدا شدن آسمان از زمین
به عنوان نمونه یکی از مسائل مطرح شده در قرآن جدا شدن آسمان و زمین با ضربۀ شدید است که مرحوم فلسفی با مطرح کردن این مسئله از دید قرآن بیان می‌کند: قرآن می‌فرماید:{ أ و لم یر الذین کفروا إنّ السّماوات و الارض کانتا رتقاً ففتقناهما}؛ آیا مردم نمی‌بینند که زمین و آسمان به هم چسبیده بود ما زمین و آسمان را با ضربۀ شدید ازهم جدا کردیم؟!.[3]
فتق عبارت است از جدا شدن با ضربۀ شدید، فکر کنید، چهارده قرن قبل قرآن می‌گوید: مردم؛ مگر نمی‌بینید آسمان و زمین به هم چسبیده بود او را از هم جدا کردیم یعنی چه؟ هزار و چهارصد سال قبل،...دویست سال قبل کسی این آیه را نمی‌فهمید که چگونه زمین و آسمان به هم چسبیده بود و ما با ضربه جدا کردیم.
در حال حاضر در باب منظومه شمسی تئوری‌های مطرح است مبنی بر اینکه یک انفجار مهیب یا یک ضربه شدید و بهت آور از یک قدرت بزرگ بر کره خورشید وارد شده و این انفجار یا ضربه سبب تشکیل منظومه شمسی گردیده است. این تئوری در تمام دانشگاه‌های جهان تدریس می‌شود. و یا فرضیه دیگری که مطرح است و می‌گوید: انفجار در کهکشان باعث پیدا شدن میلیون‌ها ستاره شده.
مرحوم فلسفی می‌گوید: نتیجه هردو فرضیه به نفع ماست و آن جدا شدن با ضربه شدید است. این فرضیه را چهارده قرن قبل قرآن مطرح کرد و روزی گفت که هیچ کس از آن خبر نداشت، اما امروز و الان مورد قبول علم است. منتهی رنگ فرضیه دارد... اما اصل فرضیه مورد قبول است.
- تسخیر اجرام سماوی
ایشان در ادامه مطلب می‌گوید: مدتی است که از غلبه بر کیهان سخن می‌گویند، می‌دانید اول کتابی که مژده تسخیر اجرام سماوی را داده کدام است؟ پاسخ: قرآن است. قرآن مکرر می‌گوید: {و سخّر لکم ما فی السّماوات و ما فی الارض جمیعا}،[4] { و سخّر لکم الشّمس و القمر}،[5] در سوره ابراهیم آیات عجیبی دارد که کره ماه را در ردیف دریا و رودخانه کرده می‌گوید: خدا دریا را بر شما مسخر کرد برای این که در آن کشتیرانی کنید؛ آن وقت ماه را هم مسخر کرد در ردیف رود خانه و دریا، ما دریا را چه جور مسخر کردیم با سفینه، الان هم ماه را چه جوری می‌خواهند تسخیر کنند؟ با سفینه فضایی. پس اول کتابی که ازتسخیر اجرام سماوی خبر داد قرآن کریم است.
- موجودات زنده در آسمان
فرضیه دیگری که مطرح شده این است که آیا در اجرام سماوی موجود زنده هست؟ قرآن صریحاً می‌گوید: آری؛{و من آیاته خلق السّماوات و الارض و ما بثّ فیهما من دابّة}؛ از آیات پروردگارت آفرینش آسمان و زمین است و موجودات زنده‌ای که ما در آسمان و زمین آفریده‌ایم.[6].
- حرکت کوه‌ها
مثال بعدی ایشان درمورد فرضیه حرکت کوه‌ها می‌باشد که برای انسان محسوس نیست. مرحوم فلسفی (رحمة الله علیه) در این زمینه می‌گوید: علی الظاهر کوه ثابت است قرآن چهارده قرن قبل فرمود: { و تری الجبال تحسبها جامدة و هی تمرّ مرّ السّحاب}؛ کوه‌ها را می‌بینی به نظرت ثابت است اما اشتباه می‌کنی کوه حرکت دارد و جا به جا می‌شود.[7]. تمام کوه‌ها جا به جا می‌شوند و در حال حرکتند در برخی نقاط شدید و علنی است. این‌ها فرضیه‌های است که قرآن مطرح کرده و الان برای بشر ثابت شده است.
2) قرآن و مسایل زیست شناسی
- آفرینش موجودات زنده از آب
ایشان با بیان این مطلب که تمام دنیا قبول دارند که موجودات زنده درمحیط آب پدید آمده و این یک مسئله پذیرفته شده است می‌افزاید: این مطلب را زیست شناسی صد سال هشتاد سال است که آن را پذیرفته است. نص قرآن در این باره چنین است: {و الله خلق کل دابّة من ماء فمنهم مّن یمشی علی بطنه و منهم مّن یمشی علی رجلین و منهم مّن یمشی علی أربع}؛ خداوند تمام جنبندگان را اوّل از آب آفریده بعضی با شکم راه می‌روند بعضی با دو پا راه می‌روند بعضی با چهار پا راه می‌روند.[8]
بنا بر این، این فرضیه زیست شناسی که پشت دنیا را تکان داده از نظر اهمیت، قرآن آن را چهارده قرن قبل گفته است، موجود زنده را خدا از آب آفریده. این هم یک فرضیه، این فرضیه ایست که نمی‌شود آن را به صورت محسوس نشان داد ولی صد در صد مورد قبول است.
- قرآن و کشف میکروب
ایشان در ادامه بحث به موجودات ذره بینی که تنها با میکروسکوپ قابل مشاهده است اما از ابتدای بعثت در قرآن کریم مطرح شده است، اشاره کرده و می‌گوید: خداوند فرموده است: {اقرأ باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق}؛ بخوان به نام خداوندی که جهان را آفریده است بخوان به نام خداوندی که بشر را از علق خلق کرده است. علق در لغت به معنی حیوان ریز شناور در آب است. قرآن می‌گوید؛ خدا بشر را از حیوان ریز شناور آفرید. این حیوان ریز شناور همان نطفه انسان است که تنها با میکروسکوپ قابل مشاهده است.
مثال بعدی در مورد میکروب‌های است که در محیط وجود دارد و باعث فساد مواد غذایی می‌گردد ولی پاستور ثابت کرد که اگر غذا و مواد غذایی را با اصول علمی از مجاورت هوا محفوظ بداریم سالم می‌ماند، این سخن را او سیصد سال قبل گفته. اما قرآن در چهارده قرن قبل از این در مورد عزیر می‌گوید: {فانظر الی طعامک و شرابک لم یتسنّه}؛ نگاه کن به غذا و مایعات خود که فاسد نشده است.[9]
قرآن می‌گوید صد سال، مواد غذا و نوشیدنی عزیر در ظرف خود سالم ماند، بنابر این فرضیه سالم ماندن مواد غذا در محیط در بسته را قرآن داده است ولی آقای پاستور سیصد سال است که به این مسئله پی برده است.
- قرآن و خواب طولانی
فرضیه بعدی که مورد بحث قرار گرفته در مورد خواب طولانی است که به عنوان یکی از روش‌های درمانی و طول عمر نیز مطرح شده است. ایشان در این زمینه می‌گوید: اول کتابی که در دنیا امکان خواب دراز مدت را به مردم خبر داد قرآن است، در قصّه اصحاب کهف می‌گوید: {و تحسبهم ایقاضاً و هم رقود}؛ خیال می‌کنی اصحاب کهف بیدارند، آن‌ها بیدار نبودند، خواب بودند).[10]
روایات هم در این باره می‌گوید: سیصد سال اصحاب کهف خوابیدند تا وقتی خواب دراز مدت نیامده بود بشر نمی‌توانست این تئوری را بپذیرد، اما اینک خواب طولانی جزء تئوری‌های پذیرفته شده روز است. الان دارند دور برش بال و پر می‌زنند که راز خواب دراز مدت را به دست آورند تا مسئله طول عمر برای بشر حل شود.
این تعدادی فرضیه است که از قرآن آوردم چون می‌خواهم آن‌ها را با مسئله طول عمر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تطبیق دهم.
- مسئله طول عمر امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
مرحوم فلسفی در ادامه با مطرح کردن مسئله طول عمر امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌گوید: تا کنون این مطلب را متوجه شدید که قرآن مطالبی را به عنوان اخبار علمی، زیست شناسی، اخبار کیهانی موجودات زنده ذرّه بینی، حرکت کوه، خواب طولانی و امثال این‌ها گفته است. یکی از مطالبی که قرآن بیان نموده مسئله طول عمر است. راجع به نوح می‌گوید: نهصد و پنجاه سال قبل از طوفان عمر کرده است. پس فرضیه طول عمر را قرآن در باره حضرت نوح گفته است و در مذهب شیعه مسئله طول عمر امام زمان یک مسئله مسلم است...الان مسئله طول عمر ازتئوری‌های زنده روز است، اگر چیزی را تئوری می‌نامند یعنی شدنی است یعنی محال نیست... این که می‌گویند تئوری دارند یک کاری کنیم که مسئله مرگ را تأخیر بیندازیم، خود مردن قطعی است اما طول مدت زندگی را دراز کنیم این الان در تمام محافل علمی مورد بررسی و مورد توجه است... عمر بشر را نمی‌شود رویش انگشت گذاشت مسئله طول عمر، فرضیه‌ای مورد قبول و در ردیف فرضیه‌های علمی است و فرضیه‌ها یکی پس از دیگری صورت تحقق پیدا خواهند کرد مسئله طول عمر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از نظر حساب علمی و فرضیه، مشکل نیست. مطلب این است که اخبار ما موردش را در امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ثابت می‌کند و آیات موردش را در نوع پیغمبر ثابت می‌کند. حساب مسلم است.
نتیجه:
مرحوم فلسفی به عنوان نتیجه بحث می‌گوید: اما نکته دومی که از این بحث استفاده کردم این است که قرآن وحی است، قرآن کتاب خداست؛ مربوط به بشر نیست؛ مطالبی که در قرآن آمده و از نظر علمی به اثبات رسیده، این‌ها آیات قرآن است. این‌ها را مگر غیر از وحی می‌شود حل کرد؟ موجود زنده از آب آفریده شده؟ جدا شدن ستارگان از یکدیگر و وجود موجودات زنده در آسمان، این‌ها نه در کتاب‌های یونان بود ونه غیر یونان. این‌ها یک مطالبی است که قرآن آن‌ها را فرموده و تازه سی، چهل سال، پنجاه سال است که دنیا آن‌ها را فهمیده است. بنابر این، هم این آیات مستند علمی قرآن است و هم برای مسئله طول عمر امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) جزء فرضیه‌های علمی روان و روشن می‌باشد.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. علوی پیام، محسن، برسی طول عمر و ملاقات با امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، انتشارات نصر، چاپ اول،1378، ص 69-71.
[2]. زین العلی، غلامحسین، مقاله: (امام مهدی و طول عمر)، انتظار، فصل نامه علمی تخصصی ویژه امام مهدی، شماره6، 1381، ص232و 242.
[3]. انبیاء(21): 30.
[4]. جاثیه(45): 13.
[5]. ابراهیم( 14): 33.
[6]. شوری( 42): 29.
[7]. نمل(27): 88.
[8]. نور(24): 45.
[9]. بقره(2): 259.
[10]. کهف(18):18.
- بر گرفته از سخنان محمد تقی فلسفی (رحمة الله علیه) از کتاب حکومت جهانی امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ص81-108.
