مقدمه:
آنگاه که سیه‌روزی جامعه بشریت را به شدّت فراگیرد و ظلم و ستم همه انسان‌ها را از پای درآورد، آمادگی و انتظار ظهور موعود ملل در همه ملّت‌ها راه می‌یابد. و برای رسیدن امداد غیبی روز شماری می‌کنند. در آن روز گروه‌های بی‌شماری از مردم جهان در آرزو و انتظار قیام شخصیتی آسمانی که ظلم و ستم را از صحنه گیتی براندازد و نابسامانی‌ها را سامان بخشید به سر می‌برند.
در این صورت حالت انتظار که برخواسته از عقده‌ها و ناراحتی‌های شدید است در آنان زمینه گرایش به سوی قیام آسمانی را فراهم می‌کند. از این‌رو آنگاه که از کنار کهن‌ترین معبد تاریخ ندای حیات‌بخش منجی انسان‌ها حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به گوش جهانیان رسد، همه پاک‌طینتان ملت‌های دیگر نیز پذیرای استقرار حکومت عادلانه آن بزرگوار در سراسر جهان می‌شوند.
اهمیّت انتظار
بنابر آنچه در مقدمه بحث ذکر شد، انتظار زمینه‌ای مهم برای پابرجایی و تسلط حکومت جهانی امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. این نکته یکی از علل سفارشات فراوان خاندان وحی در پیرامون مسئله انتظار می‌باشد؛ زیرا؛ انتظار اندیشه‌ساز، نیروبخش و عمل آفرین است.
بر همین اساس پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:« اَفضَلُ جِهادِ اُمَّتی اِنتِظارُ الفَرَجِ؛ بافضیلت‌ترین جهاد و کوشش امّت من انتظار فرج است».
و حضرت امام صادق(علیه السلام) یکی از شرایط پذیرفته شدن عبادت بندگان را انتظار حکومت حضرت قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌دانند.
و پس از بیان این موضوع می‌فرماید:
« إنّ لنا دولة يجيئ اللَّه بها إذا شاء، ثمّ قال: من سرّ أن يكون من أصحاب القائم فلينتظر وليعمل بالورع ومحاسن الأخلاق وهو منتظر، فإن مات وقام القائم بعده كان له من الأجر مثل أجر من أدركه، فجدّوا وانتظروا هنيئاً لكم أيّتها العصابة المرحومة»؛
« یعنی برای ما دولتی است که هرگاه خداوند بخواهد آن را می‌آورد.[1] سپس فرمود: کسی‌که او را مسرور می‌کند که از اصحاب حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد باید منتظر ظهور باشد و به ورع و اخلاق نیکو رفتار کند درحالی‌که در صراط انتظار گام برمی‌دارد، پس در این حالت اگر مرگ او فرا رسد و حضرت قائم بعد از او قیام کنند پاداش او همانند کسی است که آن بزرگوار را درک می‌نماید پس کوشش کنید و منتظر باشید. گوارا باد بر شما ای گروهی که مورد رحمت خداوند هستید».
همان امام در روایت دیگری در پیرامون وظیفه مردم در زمان غیبت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌فرماید:
« و انتَظِرَ الفَرَج صَباحاً وَ مَساءاً؛ صبح و شام در انتظار فرج و ظهور باش».[2]
و حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) دارا بودن حالت انتظار را از صفات دوست‌داران و شیفتگان اهل بیت(علیهم السلام) می‌دانند و محبّین خاندان وحی را به دارا بودن صفت انتظار در هر صبح و شام توصیف می‌نمایند.
آن حضرت می‌فرماید:
« اِنَّ مُحِبّینا یَنْتَظِرُ الرَوْحَ وَ الفَرَجَ کُلَّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ؛ به‌راستی که دوستان ما در هر روز و شب در انتظار فرا رسیدن روز آسایش (از ستم ستمگران) و فرج می‌باشند».[3]
یکی از یاوران حضرت امام هادی(علیه السلام) از آن بزرگوار درباره برنامه عملی و وظیفه عموم شیعیان در زمان غیبت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) سؤال کرد:
« کَیْفَ تَصْنَعُ شیعَتُکَ؟ قالَ: عَلَیْکُمْ بِالّدُعاءِ وَ انْتِظارِ الْفَرَجِ؛ در زمان غیبت شیعیان شما چه کاری انجام می‌دهند؟».[4]
امام هادی(علیه السلام) فرمودند: بر شما باد که به دعا و نیایش و دارا بودن حالت انتظار.
بنابراین همانگونه که در روایت وارد شده است:
انتظار ظهور مصلح جهان از شرایط پذیرفته شدن اعمال مردم و از وظایف پیروان و شیفتگان خاندان رسالت است.
پس فردی که خود را صالح می‌داند باید منتظر ظهور مصلح باشد همانگونه که « خلقی که در انتظار ظهور مصلح به سر می‌برد باید خود صالح باشد».
اینک با نقل کلامی گهربار از حضرت جوادالائمه(علیه السلام) در پیرامون وجوب انتظار حکومت جهانی امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر ارزش کلام می‌افزاییم:
حضرت عبدالعظیم حسنی می‌گوید:
« دَخَلْتُ عَلَى سَيِّدِي مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ(علیه السلام) وَ أَنَا أُرِيدُ أَنْ أَسْأَلَهُ عَنِ الْقَائِمِ أَهُوَ الْمَهْدِيُّ أَوْ غَيْرُهُ؟ فَابْتَدَأَنِي فَقَالَ: لِي يَا أَبَا الْقَاسِمِ إِنَّ الْقَائِمَ مِنَّا هُوَ الْمَهْدِيُّ الَّذِي يَجِبُ أَنْ يُنْتَظَرَ فِي غَيْبَتِهِ وَ يُطَاعَ فِي ظُهُورِهِ وَ هُوَ الثَّالِثُ مِنْ وُلْدِي وَ الَّذِي بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله و سلم) بِالنُّبُوَّةِ وَ خَصَّنَا بِالْإِمَامَةِ إِنَّهُ لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ فِيهِ فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً وَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَيُصْلِحُ لَهُ أَمْرَهُ فِي لَيْلَةٍ كَمَا أَصْلَحَ أَمْرَ كَلِيمِهِ مُوسَى)علیه السلام) إِذْ ذَهَبَ لِيَقْتَبِسَ لِأَهْلِهِ نَاراً فَرَجَعَ وَ هُوَ رَسُولٌ نَبِيٌّ ثُمَّ قَالَ (علیه السلام) أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَج»؛
« من به محضر مولایم حضرت جواد(علیه السلام) وارد شدم و تصمیم داشتم از آن بزرگوار درباره قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) سئوال کنم که آیا او همان مهدی است یا دیگری؟ قبل از آن‌که چیزی بگویم آن حضرت فرمود: ای اباالقاسم قائم ما آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) همان مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که در زمان غیبت انتظار او واجب است و در زمان ظهور اطاعت نمودن از او».[5] او سوّمین نفر از نسل من است. سوگند به آن کسی‌که محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) را به نبوّت مبعوث نمود و مقام امامت را مخصوص ما قرار داد، اگر در دنیا باقی نماند مگر یک روز خداوند او را طولانی می‌کند تا او خروج کند و زمین را پر از قسط و عدل نماید همانگونه که از جور و ستم پر شده باشد. خداوند امر او را در یک شب اصلاح می‌کند همانگونه که امر کلیم خود حضرت موسی(علیه السلام) را اصلاح نمود. او برای بدست آوردن آتش برای خانواده‌اش رفت ولی در حال برگشت دارای مقام نبوت و رسالت بود. آنگاه حضرت جواد(علیه السلام) فرمودند: با فضیلت‌ترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است».
نتیجه:
بنابر مباحث مطرح شده، حالت انتظاری که برخواسته از عقده‌ها و ناراحتی‌های شدید باشد در انسان زمینه گرایش به سوی قیام آسمانی و حکومت الهی را فراهم می‌کند. و این نکته یکی از علل اصلی سفارشات فراوان خاندان وحی پیرامون مسئله انتظار می‌باشد. به امید آن روز که ندای دلربایش در فضا طنین افکن شود و دل‌های افسرده را حیات بخشد و بزرگ مردان الهی که خدا در توصیفشان فرموده است: { أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّـهُ جَمِيعًا...}؛ به یاری‌اش شتابند و ...).[6]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. بحارالانوار، ج52، ص140.
[2]. همان، ص133.
[3]. بحارالانوار، ج27، ص121؛ همان، ج68، ص38.
[4]. مهج‌الدعوات، به نقل از بحارالانوار، ج95، ص336.
[5]. بحارالانوار، ج51، ص156.
[6]. بقره(2): 148.
- بر گرفته از سخنان مرحوم محمد تقی فلسفی (رحمة الله علیه) از کتاب حکومت جهانی امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ص49-78.
