1- امام صادق (عليهالسّلام) مىفرمايد: ((هنگامى كه حضرت قائم (عليهالسّلام) وارد كوفه شود، فرمان مىدهد كه چهار مسجد آن را خراب كنند تا به پايههاى نخستين برسد.)).(1)
منظور از مساجد چهارگانه، مسجد كوفه، مسجد سهله، مسجد زيد و مسجد صعصعه است.(2)
2- امام صادق (عليهالسّلام) در مورد پايههاى اوّليّهى مسجد سهله مىفرمايد: حدّ مسجدالسّهلة الرّوحا(3)؛ حدّ مسجد سهله، ((روحا)) است.
مرحوم كلينى، اين حديث را به اين تعبير نقل كرده: ((روي أنَّ مسجدالسهلة حدّه إلى الروحا؛(4) روايت شده كه حدّ مسجد سهله تا روحا است.)).
علاّمهى مجلسى فرموده: ((اكنون ((رَوْحا)) جاى شناخته شدهاى نيست، ولى مفهوم حديث آن است كه حدود مسجد سهله بيش از محدودهى فعلى است.)).(5)
ياقوت مىنويسد: ((رَوْحا، يكى از روستاهاى رحبه است.)).(6)
و در جاى ديگر مىنويسد: ((رَحْبَه، يكى از محلاّت كوفه است.)).(7)
روى اين بيان، مسجد سهله، در عصر ظهور، بسيار وسيعتر از وضع فعلى آن خواهد بود.
3- اعمال مسجد سهله، بسيار فراوان است. مقدارى از آنها از امام صادق (عليهالسّلام) و مقدارى ديگر از حضرت خضر (عليهالسّلام) روايت شده است.(8)
4- مهمترين عمل مسجد سهله، دو ركعت نماز تحيّت مسجد است كه امر شده ميان نماز مغرب و عشاء خوانده شود.(9) شيخ طوسى، به استحباب آن فتوا داده است.(10)
5- در مورد شب چهارشنبه، سندى از معصوم (عليهالسّلام) به دست ما نرسيده است(11)، جز اين كه سيّد ابن طاووس فرموده:
اگر خواستى به مسجد سهله بروى، آن را در ميان مغرب و عشاء قرار بده، در شب چهارشنبه، و آن، افضل از ديگر وقتها است.(12)
سيّد ابن طاووس، براى فرمايش خود، سندى نقل نكرده، ولى هرگز احتمال اين معنا نمىرود كه بدون سند آن را گفته باشد. لذا احتمال اين معنا هست كه سندى در دست او بوده كه به دست ما نرسيده است.(13)
6- محدّث نورى فرموده: ((امّا مستند چهل شب، همان عمومات است.)).(14)
منظور از عمومات، رواياتى هستند كه حكايت از قداست عدد چهل مىكنند.(15)
______________________________
1) غيبت شيخ طوسى، ص 475؛ بحارالأنوار، ج 52، ص 333.
2) روزگار رهايى، ج 2، ص 656.
3) كامل الزيارات، ص 25؛ بحارالأنوار، ج 100، ص 440؛ مستدركالوسائل، ج 3، ص 416.
4) كافى، ج 3، ص 495؛ وسائلالشّيعة، ج 5، ص 267.
5) مرآت العقول، ج 15، ص 491.
6) معجم البلدان، ج 3، ص 76.
7) همان، ص 33.
8) المزار الكبير، ص 138-140.
9) روايت دوازدهم.
10) مصباح المتهجد، ص 747.
11) بحارالأنوار، ج 53، ص 325.
12) مصباح الزّائر، ص 105؛ بحارالأنوار، ج 100،ص 445.
13) در اين جا مىتوانيم از روايت مسجد مقدّس جمكران بهره بجوييم، طالبين به فصلنامهى انتظار، ش 5، ص 353 مراجعه فرمايند.
14) نجم ثاقب، ص 845.
15) چهل نمونه از اين احاديث را در مقدّمهى كتاب ((چهل حديث پيرامون يوسف زهرا)) آورديم و چهل منبع براى حديث ((مَنْ حَفِظَ على أُمّتى أربعين حديثاً...)) ذكر كرديم. [ص 5 - 16].
پدید آورنده: على اكبر مهدى پور
