يزيد آخر الزمان (كاوشي در شباهت‌هاي يزيد و سفياني)

مقدمه:

در این عالم به جهت نظمی كه خداوند متعال در آن قرار داده است بین همه اجزاء و افراد، ارتباط و پیوند تنگاتنگی وجود دارد كه اساسی‌ترین پیوند میان ذوات مقدس معصومین (علیه السلام) با تمام هستی از ابتدای خلقت تا پایان تاریخ است و در این میان، ارتباط ناگسستني امام حسين (علیه السلام) و حضرت مهدي (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ارتباطي پرمعناست ميان اين دو امام راز و رمزي است كه ياد و نام آنان را هميشه در كنار هم نگه داشته است.[1]

آنچه باعث پيوند و ارتباط بيشتر اين دو امام بزرگوار مي‌گردد، شباهت عجيب بين دشمنان اين دو امام همام است تشابه ميان يزيد به عنوان چهره شاخص دشمنان امام حسين (علیه السلام) و سفياني يكي از دشمنان سرسخت امام زمان (علیه السلام) به همين جهت در اين مقاله سعي شده است به شباهت‌هاي ميان يزيد و سفياني پرداخته شود و شباهت‌هاي شخصي و رفتاري اين دو در حد امكان بيان گردد.

تبیین این شباهت‌ها:

1. نسب

همانطوركه جد يزيد ابوسفيان و جده‌اش هند جگر خوار محسوب مي‌شد سفياني نيز بر طبق روايات از نسل ابوسفيان و همسرش هند جگر خوار مي‌باشد.

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

ما و اولاد ابوسفياني افراد دو خانواه هستيم دشمني ما به هم در راه خدا است ما مي‌گوئيم خدا راست گفته و آن‌ها مي‌گويندخدا دروغ گفته است ابوسفيان با پيامبر( صلی الله علیه و آله و سلم) جنگيد و معاويه با علي بن ابي‌طالب (علیه السلام) پيكار نمود و يزيد با حسين علي (علیه السلام) جنگيد و او را به شهادت رسانيد و سفياني هم با قائم آل محمد (علیه السلام) خواهد جنگيد.[2]

1. ناپاكي ولادت (زنازاده بودن)

امام حسين (علیه السلام) در سخناني كه در برابر سپاه عمر سعد ايراد كردند در اين رابطه فرمودند: هان بهوش باشيد كه اين (يزيد) ناپاك‌زاده فرزند ناپاك‌زاده مرا در ميان دو انتخاب قرار داده است كشته شدن يا قبول ذلت و چقدر دور است كه ما تن به ذلت دهيم.[3]

در ارتباط با سفياني نيز عمر بن ابان كلبي از حضرت صادق (علیه السلام) روايت كرده كه فرمود گويا سفياني (راوي مي‌گويد يا رفيق سفياني) در كوفه شهر شما فرود آمده از جانب او صدا مي‌زند هركس يك نفر از شيعيان علي را بياورد هزار درهم به او خواهيم داد... آگاه باشيد آنروز فقط زنازادگان بر شما حكومت مي‌كنند.

1. دين

يزيد اگرچه در ظاهر مسلمان بود اما براساس تعليمات مسيحيت پرورش يافته و به مسيحيت تمايل داشت

يزيد از طرف مادر از قبيله بني كلب بود كه پيش از اسلام مسيحي بودند و حال و هواي دوران مسيحيت در سر آنان بود و يزيد تا زمان جواني در اين قبيله نزد دايي‌هاي خود در باديه پرورش يافت از اين‌رو بيش از آن‌كه تربيت او اسلامي باشد تربيت مسيحي داشت.

درباره دين سفياني روايات مختلفي وارد شده كه دسته‌اي از آن‌ها به مسيحي بودن سفياني تصريح دارند.

امام علي (علیه السلام) در اين‌باره فرموده‌اند:... و خروج سفياني با پرچمي سبز و صليبي از طلاست

دسته‌ ديگر از روايات سفياني را در ابتدا مسلمان مي‌دانند كه به نصرانيت مي‌گرود.

و دسته سوم روايات، دين سفياني را اسلام معرفي كرده‌اند. در جمع‌بندي ميان اين روايات و آشتي ميان روايات شايد بتوان گفت كه سفياني در ابتدا به ظاهر مسلمان است و در نهايت به آيين مسيحيت مي‌گرود انگيزه اين گرايش مي‌تواند بهره‌گيري از امكانات غرب در رويارويي با حركت امام مهدي (علیه السلام) باشد.[4]

1. مركز خلافت

همان‌گونه كه شام مركز خلافت يزيد بوده است روايات مكان قيام سفياني را نيز از سرزمين شام مي‌داند

امام علي (علیه السلام) فرموده‌اند: سفياني از شام خروج مي‌كند پس اهل شام از او اطاعت مي‌كنند[5]

1. دشمني و كينه‌ نسبت به اولاد پيامبر (ص) و شيعيان

در اين رابطه نقل شده وقتي كه سرهاي مقدس شهيدان كربلا را وارد مجلس يزيد ساختند يزيد در حالي كه با چوب دستي خود بر لب و دندان امام حسين (علیه السلام) مي‌زد اين اشعار را مي‌خواند.

«... كاش بزرگان من كه در جنگ بدر كشته شده بودند امروز مي‌ديدند كه قبيله خزرج چگونه از ضربات نيزه به زاري آمده است. [6]

«...من از فرزندان  خندف نيستم[7] اگر از فرزندان احمد (رسول اكرم) انتقام نگيريم[8]

درباره سفياني نيز در اين رابطه جابر جعفي روايت مي‌كند كه امام باقر (علیه السلام) فرمودند... سفياني و پيروانش خروج مي‌كنند و قصدي جز كشتن و آزار اولاد پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و شيعيان آن‌ها را ندارد.[9] كينه و دشمني سفياني نسبت به شيعيان به حدي است كه عمر بن ابان كعبي از حضرت صادق ع روايت كرده كه فرمود گويا سفياني (راوي مي‌گويد يا فرمود رفيق سفياني) در كوفه شهر شما فرود آمده و از جانب او صدا مي‌زند هركس يك نفر از شيعيان علي را بياورد هزار درهم به او خواهيم داد كار به آنجا مي‌رسد كه همسايه همسايه را مي‌گيرد و مي‌گويد اين از شيعيان علي است. سپس گردن او را مي‌زند و هزار در هم مي‌گيرد.[10]

1. اباحه‌گري و تكليف گريزي

قاضي نعمان مصري مي‌نويسد: روزي رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به معاويه نظر افكند و فرمود:

امت من چه روز (سختي) از تو خواهد داشت؟و خاندان من از فرزندي كه از صلب تو خارج مي‌شود روز بدي را در پيش دارد! همان فرزندي كه آيات خدا را به استهزا مي‌گيرد و آنچه را خداوند از حريم من حرام كرده، وي حلال مي‌شمارد[11]

و در ارتباط با سفياني نيز اميرالمؤمنين (علیه السلام) مي‌فرمايند: به خدا سپاه سفياني به جنايات خود ادامه مي‌دهد تا هيچ حرامي نماند جز اينكه حلالش بشمارند، هيچ پيماني نماند جز اينكه نقض كنند. هيچ خانه‌اي از خشت رخام تا سنگ خام باقي نباشد جز اينكه دامنه ظلم و ستمشان در آن وارد شود[12]

1. حمله به مدينه

پس از حادثه خونين كربلا و آگاهيِ مردم از ماهيت يزيد و پليدي و خباثت وي، قيام و جهاد در مدينه آغاز شد مردم والي مدينه را بيرون كردند و يزيد را از خلافت خلع كرده.[13]

و گفتند كسي كه قاتل اولاد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و ناكح محارم و تارك صلوة و شارب خمر است لياقت خلافت ندارد.[14]

يزيد كه از ماجرا مطلع شد لشكر عظيمي فراهم ساخت و فرماندهي آن را به عهده مردي خونريز به نام «مسلم بن عقبه» گذاشت.

وی حرمت قبر مطهر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) را نگه‌ نداشتند و با اسبان خود داخل روضه منوره شدند و مردمي كه به قبر مطهر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) پناه آورده بودند را كشتند تا روضه مسجد پر از خون شد و تا قبر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) رسيد در اين فاجعه از بزرگان مهاجر و انصار هزار و هفتصد تن و از ساير مسلمين ده هزار تن به قتل رسيدند نظير آنچه لشكر يزيد در حمله به مدينه در فاجعه حرّه انجام دادند براي سپاه سفياني نيز در روايات نقل شده است.

سفياني پس از حمله به كوفه و تصرف آن از حضور امام مهدي(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در مدينه مطلع مي‌شود از اين‌رو براي دستگيري آن حضرت سپاهي را به سمت مدينه گسيل مي‌دارد سپاه سفياني براي دستگيري و كشتن حضرت عده زيادي را دستگير مي‌كند و به قتل مي‌رساند امام علي(علیه السلام) در اين باره مي‌فرمايد:... سفياني سپاهي را به مدينه گسيل مي‌دارد و آن‌ها كساني از خاندان پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بتوانند دستگير مي‌كنند و از بني هاشم مردان و زنان فراواني را مي‌كشند در اين  هنگام مهدي و مبيض به سمت مكه مي‌روند.[15]

1. امام ستيزي (قصد كشتن امام (علیه السلام) در حرم امن الهي)

سيد الشهداء روز هشتم ذي الحجه از مكه بيرون آمد زيرا عمرو بن سعيد بن العاص با لشكر سنگيني به فرمان يزيد وارد مكه شد تا با حسين بن علي( علیه السلام) بجنگد و اگر دست يافت آن حضرت را شهيد نمايد.[16]

امام به برادر خود محمد حنفیه  فرمود برادر من بيم از آن دارم كه يزيد خونم را در حرم (امن خدا) بريزد و بدين سبب حرمت اين خانه شكسته شود.[17]

سفياني نيز بعد از آنكه مطلع مي‌شود كه حضرت مهدي(علیه السلام) به مكه رفته است سپاهي را براي دستگيري ايشان مي‌فرستد اما سپاه سفياني هرگز موفق نمي‌شوند داخل مكه شوند و در سرزمين بيدا به زمين فرو مي‌روند.

1. جنايات بزرگ در مدت كم

يزيد در مدت كوتاه خلافت خونين كه سه سال و چند ماه بيشتر طول نكشيد جنايات بزرگي مرتكب شد از ميان آن‌ها سه جنايت مهم او فاجعه خونين كربلا، كشتار وسيع مردم مدينه، و آتش زدن كعبه بود. ذهبي در معرفي يزيد مي‌نويسد يزيد ناصبي، خشن، تندخو و بي‌ادب بود مسكرات مي‌نوشيد و مرتكب منكرات مي‌شود دولت وي با شهادت امام حسين(علیه السلام) آغاز و با واقعه حره در مدينه پايان يافت.[18]

سفياني هم بمثابه يزيد با وجود آنكه از آغاز قيام او تا كشته شدن بيشتر از 15 ماه طول نمي‌كشد اما جنايات زيادي در اين مدت كم انجام مي‌دهد.

اميرالمومنين(علیه السلام) در اين باره فرمودند به خدا سپاه سفياني به جنايات خود ادامه مي‌دهد تا هيچ حرامي نماند جز اينكه حلالش بشمارند هيچ پيماني نماند جز اينكه نقض كنند، هيچ خانه‌اي از خشت خام تا سنگ رخام باقي نباشد جز اينكه دامنه ظلم و ستمشان در آن وارد شود و مردم در اثر سوء تدبير و كشورداري آنان دستخوش اضطراب و ناامني شوند همه مردم اشك حسرت بريزند يك دسته براي تباه شدن دينشان و دسته‌اي ديگر براي تباه شدن دنيايشان.[19]

نتیجه:

بنابر مباحث مطرح شده بین یزید و سفیانی شباهت های فروانی وجود دارد، شباهت در نسب، ناپاکی در ولادت، انحراف در دین و تظاهر به اسلام، مرکزیت خلافت، دشمنی و کینه شدید نسبت به اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و شیعیان او، حلال شمردن محرمات الهی و جنایات عظیم و بی شمار در مدتی اندک، از جمله شباهت های است که در روایات رسیده از معصومین( علیهم السلام) بیان گردیده است.

پی‌نوشت‌ها:

[1]. محمدرضا فواديان فرات تا فرات، دفتر اول، ص83.

[2]. عبدالعلي محمدي شاهرودي، ترجمه معاني الاخبار، ج2، ص310، باب 392.

[3]. سعيد داودي و مهدي رستم نژاد، عاشورا ريشه‌ها، انگيزه‌ها رويدادها، پيامدها، ص423.

[4]. نصرت الله آيتي، تأملي در نشانه‌هاي ظهور، ص140‌ـ 138.

[5]. الغيبة نعماني، باب8، ح14، ص316.

[6]. اين بيت از ابيات عبدالله بن زبْغري از دشمنان رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) است وي اشعاري را پس از جنگ احد و كشته شدن ياران رسول خدا (صلی الله علیه و آله سلم) سرود و در آن آروزكرد كه كاش كشتگان ما در جنگ بدر امروز بودند و مي‌ديدند كه قبيله خزرج چگونه زاري مي‌كنند يزيد از بيت استفاده كرد و بقيه را خود سرود

[7]. خِنْدِف لقب همسر الياس بن مضرار بن نزار است كه نامش ديلابنت حلدان است فرزند الياس را به نام همسرش فرزندان خِندِف ناميدند بنابراين خندف از جدّه‌هاي اعلاي قريش و از جمله يزيد محسوب مي‌شود

[8]. عاشورا ريشه‌ها، انگيزه‌ها رويدادها، پيامدها، ص112‌ـ 111.

[9]. مهدي موعود، ص1001 ـ‌1000

[10]. همان، ص989