مقدمه
ماه مبارك رمضان، ماه ضيافت الهي، ماه تنزيل قرآن و ريزش باران وحي و وزش نسيم مهر خداوندي يك بار ديگر با آمدنش دل‌هاي عاشق و خسته را غرق شادي و شعف كرد.خداوند بزرگ، در اين ماه با فراخواني بندگان خويش بر خوان گسترده‌اش هيچ لطف و عنايتي را از آنان دريغ نفرموده و تمام بركات را در دسترس آنان قرار داده است.
در اين ماه مبارك، درهاي بهشت، باز و درهاي جهنم، بسته شده است و شياطين در زنجيرند و اين الطاف، زمينة التفات و توجه بندگان را به ذات اقدس الهي فراهم و جان تشنه آنان را مهياي دريافت پيام‌هاي هدايت و سعادت كرده است.ماه مبارك رمضان، ماه توبه و بازگشت به خداوند رؤوف و غفور و ماه تضرع و استغاثه و دعا و نيايش به درگاه پروردگار عالميان است؛ ماهي كه به فرمودة پيامبر گرامي اسلام (صل الله عليه و آله و سلم):دعاي شما در اين ماه مستجاب است[1]يكي از دعاهاي اين ماه دعاي: «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ...» است. در روايتي از نبي مكرم اسلام (صل الله عليه و آله و سلم) نقل شده است كه آن حضرت فرمود:هر كس اين دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجب بخواند، حق تعالي گناهان او را تا روز قيامت بيامرزد.[2]
نكتة جالب و قابل توجه، اين‌كه با دقت و تأمل در بسياري از روايات عصر ظهور متوجه خواهيم شد تمام اين خواست‌ها و آرمان‌هاي والاي انساني و اهداف متعالي در اين دعا، در دولت كريمة «قائم آل محمد عليه السلام » و آن عدل منتظر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) تحقق خواهد يافت و جلوة تام و تمام هر چه در اين دعاي شريف آمده است ، در دولت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) جلوه‌گر خواهد شد؛ لذا مهمانان خدا در اين موسم سرسبزي و خرمي دل‌ها، با زمزمة اين دعا ظهور آن حجت خدا و خاتم اوصياء (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را از معبود خويش مي‌طلبند. در اين نوشتار، فرازهايي از اين دعاي شريف را با استناد به روايات و احاديث معصومان عليهم السلام تبيين مي‌كنيم:اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ
در اولين فراز اين دعاي شريف، از خداوند متعال مي‌خواهيم: «خدايا! بر اهل قبور، نشاط و سرور عطا كن».
در كدامين روز، اهل قبور و مردگان، شادمان و مسرور خواهند شد و فرح و شادماني به درون قبرها نيز نفوذ خواهد كرد؟پاسخ، اين است كه اين زمان، زماني نخواهد بود، مگر آن هنگام كه مهدي منتظر عليه السلام پرده از رخ بگشايد و با ظهورش همگان را- حتي مردگان داخل قبر را- شادمان كند.
امام صادق (عليه السلام) دربارة شادي و سرور مؤمناني كه سال‌هاي زيادي انتظار ظهور قائم را كشيده و از دنيا رفتند، مي‌فرمايد:گويا مي‌بينم قائم را بر پشت كوفه؛ در حالي‌كه زره رسول الله (صل الله عليه و آله و سلم) را پوشيده... و در آن حال، هيچ مؤمني در قبر نمي‌ماند مگر اين‌كه شادي و سرور در قبر او داخل مي شود و اين، در حالي است كه آن‌ها در قبرها به ديدار هم مي‌شتابند و قيام آن حضرت را به يكديگر مژده مي‌دهند. » [3]
آري در آن زمان است كه در تمام عوالم- از فرشيان تا عرشيان و از پرندگان آسماني تا ماهيانِ پهلو گرفته در قعر درياها، از دل‌هاي خستة مظلومان بي‌پناه تا قبر منتظران چشم به راه- شادي و سرور بر پا خواهد شد.
اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ در دومين فراز از اين دعاي شريف، از پروردگار عالميان، اين‌گونه مي‌خواهيم: «خدايا! هر فقير را بي‌نياز كن».
ريشه‌كن شدن فقر و برپايي رفاه اقتصادي و رفع همه نيازها جز در ساية اكسير عدالت ممكن نخواهد بود و با اجراي اصل عدالت اجتماعي و برپايي قسط قرآني اين مهم، امكان‌پذير خواهد بود. فقر، ميوة فاسد درخت بي‌عدالتي است و آن‌گاه كه عدالت بر جامعه حاكم شود، فقر معنايي نخواهد داشت؛ همان‌طور كه امام صادق عليه السلام دراين زمينه مي‌فرمايد: إِنَّ النَّاسَ يَسْتَغْنُونَ إِذَا عُدِلَ بَيْنَهُم ... ؛ [4] مردمان بي‌نياز مي‌شوند آن‌گاه كه عدالت، بينشان حكمفرما باشد. روي همين اصل، در دولت عدل مهدوي، فقر ريشه‌كن خواهد شد و بي‌نيازي تمام جامعه را فرا خواهد گرفت و خداوند بركاتش را بر مردم فرو خواهد فرستاد.
پيامبر (صل الله عليه و آله و سلم) در اين باره مي‌فرمايد:در زمان مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف ...) مال همي خرمن شود هركس نزد مهدي آيد و بگويد: «به من مالي ده «مهدي بي‌درنگ بگويد: «بگير».[5] قطعاً تمام اين بخشش‌هاي حضرت، نتيجة مساوات و عدلي است كه او برقرار خواهد كرد و در نهايت، منجر به رفع فقر و بي‌نيازي در جامعه مي‌شود.
اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِع خدايا! هر گرسنه را سير كن
اگر او بيايد، گرسنگان، طعم تلخ گرسنگي را فراموش خواهند كرد و بينوايان، به نوايي مي‌رسند و طعم غذا را به آنان مي‌چشاند. امام صادق عليه السلام در اين باره مي‌فرمايد:يلعق المساكين الزّبد...؛[6]به بينوايان، طعم كره را مي‌چشاند.
در عصري كه ثروت، از دست طبقة خاص (ثروت اندوزان و غارتگران اموال عمومي) خارج شود و ثروت‌هاي جامعه در مسير نيازهاي عمومي آن مصرف شود، آيا مي‌توان تصور كرد فردي گرسنه بماند؟ اگر جامعه به اين مرحله از عدالت و كمال برسد، قطعاً نه گرسنه‌اي خواهد ماند، نه يك فرد نيازمند به صدقات.
اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيَانخدايا برهنگان را بپوشان.
در دولتي كريمانه كه رهبري بخشنده چون مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف داشته باشد، برهنگي از دامان جامعه رخت خواهد بست؛ زيرا:المهدي سمح بالمال؛[7]
مهدي، بخشنده‌اي است كه مال را به وفور مي‌بخشد.
يكون عطاؤه هنيئاً؛[8] عطايش گوارا مي‌باشد.
اللَّهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدِين«خداوندا! دين هر مديوني را ادا كن».
او قرض مقروضان را ادا خواهد نمود و دين همة بدهكاران را ادا خواهد كرد. آن‌روز كه او بيايد، بدهكاري نمي‌ماند مگر اين‌كه آن حضرت بدهي او را پرداخت مي كتد تا آن‌جا كه حتي اگر كسي كشته شود نيز بدهي‌اش را پرداخت خواهد كرد. امير مؤمنان، علي عليه السلام در اين باره مي‌فرمايد:[در آن روز] بدهكاري نمي‌ماند، مگر اين‌كه بدهي او پرداخت شود [به‌وسيله حضرت] مظلمه و حقي بر گردن كسي نمي‌ماند، جز اين‌كه به صاحب حق باز گردانده مي‌شود. كسي كشته نمي‌شود، مگر اين‌كه دية او را مي‌پردازد و هيچ كسي به قتل نمي‌رسد، مگر اين‌كه بدهي‌هاي او را مي‌پردازد و خانواده‌اش را چون ديگر افراد اداره مي‌كند [ و نام خانواده‌اش را در بخش عطايا مقرر مي‌نمايد].
اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوب«خدايا! هر گرفتاري را گشايش عطا كن»
او است كه با عنايت خداوند قادر متعال، غم و اندوه را از دل‌هاي شيعيان رفع، و بلايا و گرفتاري‌ها را از جامعه- خصوصاً شيعيانش- دفع مي‌كند. پيامبر اكرم (صل الله عليه و آله و سلم) در اين زمينه مي‌فرمايد:يفرّج اللّه بالمهديّ عن الامّه؛[9]
خداوند، به‌وسيله مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) از امت رفع گرفتاري مي‌كند.
و در حديث ديگري از آن حضرت نقل شده است:به دست او [مهدي] خداوند، روزگار آزمندي و سختي و فشار را به سر مي‌آورد.[10]
امام صادق عليه السلام نيز در اين بارة مي‌فرمايد:او برطرف كنندة رنج‌ها و اندوه‌ها از شيعيان است، بعد از اندوهي سخت و بلايي طولاني و ستمي جانكاه. خوشا به حال آنان‌كه آن زمان را درك كنند! [11]
خود آن حضرت (عجل الله تعالي فرجه الشريف) مي‌فرمايد:انا خاتم الاوصياء و بي يدفع الله عن اهلي و شيعتي؛[12] من خاتم اوصيا هستم. خداوند، به‌وسيلة من، بلاها و گرفتاري‌ها را از خاندان و شيعيانم دفع مي‌كند.
اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِير«خدايا! همة اسيران را آزاد فرما»
او است عدل منتظر كه همة اسيران در بند، به دست او از قيد اسارت آزاد مي‌شوند و از همة گرفتاران، رفع گرفتاري مي‌شود و هر تبعيدي و اسير دور از وطن و خانواده، به آغوش ميهن خويش و كانون گرم خانواده‌اش باز مي‌گردد و حلاوت زندگي در پرتو عدل را در مي‌يابد.
رسول گرامي اسلام (صل الله عليه و آله و سلم) از اين مطلب خبر داده و فرمود:خداوند، مردي از بهترين فرزندان و پاك‌ترين عترت من بر مي‌انگيزد كه سراپا عدل و بركت و پاكي است كه... به وسيلة او همة اسيران اسلامي را هر كجا باشند، آزاد مي‌سازد.[13]
اللَّهُمَّ أَصْلِحْ كُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِين«خداوندا! همة مفاسد امور مسلمين را اصلاح فرما»
با دست الهي آن مصلح كل، هر فساد و مفسدي از جامعه ريشه كن و بساط ظلم و ستم و بي‌عدالتي از جامعه برچيده خواهد شد. خداوند، به وسيلة او آتش فتنه‌ها را خاموش و عدالت و امنيت را بر تمام دنيا حاكم خواهد كرد. پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلممي‌فرمايد:ليصلح الأمة بعد فسادها؛[14]خداوند، [به وسيلة حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف ] اين امت را پس از آن‌كه تباه شده‌اند، اصلاح مي‌كند.
اللَّهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَرِيض«خداوندا! به همه بيماران شفا عنايت كن»
چون در روزگار حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) رشد علمي و فرهنگي در جامعه به اوج و تكامل مي‌رسد و بهداشت و درمان در حد مطلوب آن وجود دارد، بيماري‌ها كاهش يافته و تعداد اندكي از مردم به بيماري دچار مي‌شوند. افزون بر اين‌كه بسياري از بيماران غيرقابل درمان با مدد الهي به دست آن حضرت بهبود مي‌يابند؛ پس به جرأت مي‌توان گفت در حكومت اوست كه همة بيماران بهبود مي‌يابند. امام حسين عليه السلام در اين باره مي‌فرمايد:و لايبقي علي وجه الأرض أعمي ولا مقعد ولا مبتلي الّا كشف الله عنه بلاءه بنا؛[15]هيچ نابينا، زمين‌گير و دردمندي بر روي زمين نمي‌ماند، مگر آن‌كه خداوند، درد او را به وسيلة ما برطرف مي‌سازد.
اللَّهُمَّ غَيِّرْ سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِك«خدايا! بد حالي ما را به نيكويي حال خودت تغيير ده»
چه روزي بدحالي‌ها به خوشحالي تبديل خواهد شد؟ اين سؤالي است كه بسياري از افراد، دنبال پاسخ آن هستند؛ ولي با رجوع به فطرت خدايي انسان، به اين پاسخ خواهيم رسيد. آن روزي بد حالي‌ها به خوشحالي مبدّل خواهد شد كه ظلم و ستم، حرص و طمع، بغض و كينه از جامعه رخت بر بندد و اختلافات مرتفع شود؛ روزي كه استبداد و استعمار ريشه‌كن شود؛ روزي كه فقر و فساد و بي‌عدالتي از دامن جامعه زدوده شود؛ روزي كه عدل و داد سراسر جهان را فراگيرد؛ روزي كه صفا و صميميت و امنيت و آرامش بر جامعه حاكم شود؛ روزي كه نداي توحيد، همة جهان را فراگيرد و روزي كه حقوق انسان‌ها محترم شمرد شود؛ روزي كه انسان‌ها در پرتو تربيت الهي به مرحله رشد و كمال و فرزانگي علمي و اخلاقي برسند و ... همة اين موارد و اصلاً تمام فضائل و كمالات، در دولت ولي عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) تجلي عيني پيدا خواهد كرد.
إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ«خداوندا! تو بر هر چيز توانايي»
در آخرين فراز اين دعاي شريف، ميهمانان خدا با اعتراف به قدرت لايزال الهي مي‌گويند: «تو بر هر امر، قادر و توانايي» و ظهور موفور السرور آخرين حجت الهي، يوسف زهرا عليها السلام نيز به دست تو است.
مولود خجستة نيمة اين ماه مبارك، امام حسن مجتبي (عليه السلام) نيز مي‌فرمايد:پس خداوند با قدرت خود، او را در صورت جواني كه كمتر از چهل سال دارد، ظاهر مي‌سازد، تا بدانند كه خداوند بر هر كاري توانا است [16]
آري؛ كنار رفتن پردة غيبت و ظاهرشدن آخرين ذخيرة الهي و آخرين خورشيد عالمتاب آسمان ولايت و امامت به اذن و ارادة او است.[17] دعاهاي ما نيز بي‌تأثير نبوده و نيست؛ همان طور كه خود آن وجود نازنين ما را به دعا براي تعجيل فرجش امر كرده است:
أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَج؛[18]براي تعجيل فرج بسيار دعا كنيد و خود حضرت نيز براي فرج دعا مي‌كند.محمد بن عثمان عمري، دومين سفير آن حضرت نقل مي‌كند:آن حضرت را براي آخرين بار، در مكه كنار خانة خدا ديدم كه دست به دعا برداشته و عرضه مي‌دارد: «اللَّهُمَّ أَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي ؛[19] بار خدايا! آنچه به من وعده كرده‌اي، انجام ده»
نتیجه:
لذا بر دلدادگان آن مهر تابان و آن پيداي پنهان، لازم است در اين ماه بزرگ و ماه قبول دعاها، همواره بر اين دعاي شريف «اللهم كن لوليك الحجة ابن الحسن... » اصرار بورزند و ظهور حضرتش را خالصانه از خداوند متعال بخواهند.
پی نوشت:
[1] .عيون اخبار الرضا عليه السلام ج 1، ص230.
[2] .بلدالامين، ص 222 ؛ مصباحكفعمي، فصل 45، ص 617 .
[3] .كمال الدين، ج 2، ص 653.
[4] .كافي، ج 3، ص 568.
[5] .بحارالانوار، ج 15، ص 88.
[6] .الامام المهدي، ص 271.
[7] .امام باقر عليه السلام ، روزگار رهايي، ج 2، ص 598.
[8] .پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و سلم، بحارالانوار، ج51، ص 82.
[9].بحارالانوار، ج 51، ص 75؛ غيبت طوسي، ص 114.
[10].بحارالانوار، ج 51، ص 75.
[11].روزگار رهايي، ج 1، ص 381.
[12].بحارالانوار، ج 53، ص 181.
[13].الملاحم و الفتن، ص 108 به نقل از روزگار رهايي، ج 2، ص 650.
[14].بحارالانوار، ج51، ص 83.
[15].بحارالانوار، ج 53، ص 62.
[16].كمال الدين، ج 1، ص 582.
[17].امام مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف مي‌فرمايد: «فلا ظهور الا بعد اذن الله؛ ظهوري نيست مگر بعد از اذن الهي» بحارالانوار، ج 52، ص 175.
[18].بحارالانوار، ج 53، ص 177.
[19].همان، ج 51، ص 351 و ج 52، ص 30.
پدیدآورنده:ابوالقاسم لطيف‌زاده
