امام مهدی (علیه السلام) درکلام امام رضا(علیه السلام)

مقدمه

بشارت به ظهور منجی در اسلام و در بین مسلمانان، از همان سالهای اولیه ی ظهور اسلام آغاز شد و پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در مناسبت ها و فرصت های بوجود آمده مردم را به ظهور منجی عدالت گستر در پایان تاریخ بشارت می دادند و آنان را از نسل، نام، القاب ،غیبت حضرت، ویژگی ها و صفات، نشانه ها و علائم ظهور، قیام و حکومت جهانی و شاخصه های آن آگاه می ساختند و امروزه خوشبختانه با انبوه روایات که از طریق شیعه و اهل سنت نقل شده است ،گنجینه ی ارزشمندی برای معرفی امام مهدی (علیه السلام) و ویژگی ها و برنامه های آن حضرت در اختیار داریم.

روندمعرفی امام مهدی (علیه السلام) پس از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در میان اهل بیت (علیهم السلام) ادامه یافت و هر یک از معصومین در عصر و زمان خود، به بیان معرفی آن حضرت در ابعاد مختلف پرداختند و توانستند با این حرکت فرهنگ مهدویت را در میان امت اسلامی زنده نگه دارند. فرهنگ مهدویت در زمان امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) به اوج خود رسید و آن دو امام با تلاش گسترده خویش توانستند شخصیت امام مهدی و شاکله دولت و شاخصه ها و برنامه های حکومت حضرت را تبیین کنند و فرهنگ انتظار را در بین مسلمانان گسترش دهند. بعد از امام باقر و امام صادق (علیهما السلام)، این حرکت هم چنان توسط دیگرم عصومین (صلوات الله علیهم اجمعین) ادامه یافت و در این بین روایات امام رضا (علیه السلام) نقش عمده ای در این برنامه داشت ،که ما در این مقاله در صددیم تا با استفاده از روایات اما رضا (علیه السلام)، به بخشی از جنبه های شخصیتی و پاره ای از ابعاد حکومتی حضرت اشاره می کنیم.

1. در باب نام و نسب امام مهدی (علیه السلام)

بر اساس روایات معصومین و واقعیت تاریخی امام مهدی (علیه السلام) نهمین امام از نسل امام حسین (علیه السلام) و فرزند بلافصل امام حسن عسکری (علیه السلام) است، که اطاعت و پیروی از او همردیف اطاعت از رسول خدا شمرده شده است.

الف) در روایتی امام رضا (علیه السلام) به واسطه ی پدران بزرگوار خود از پیامبر گرامی اسلام نقل می کند که رسول خدا فرمود: «أَنَا سَيِّدُ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَنَا خَيْرٌ مِنْ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ وَ حَمَلَةِ الْعَرْشِ وَ جَمِيعِ مَلَائِكَةِ اللَّهِ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَنْبِيَاءِ اللَّهِ الْمُرْسَلِينَ وَ أَنَا صَاحِبُ الشَّفَاعَةِ وَ الْحَوْضِ الشَّرِيفِ وَ أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ مَنْ عَرَفَنَا فَقَدْ عَرَفَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ أَنْكَرَنَا فَقَدْ أَنْكَرَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مِنْ عَلِيٍّ سِبْطَا أُمَّتِي وَ سَيِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ تِسْعَةُ أَئِمَّةٍ طَاعَتُهُمْ طَاعَتِي وَ مَعْصِيَتُهُمْ مَعْصِيَتِي تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ وَ مَهْدِيُّهُم‏»[1]

من سرور آفريده‏هاى خداى عزّوجلّ هستم؛ من از جبرئيل، ميكائيل، اسرافيل، حاملان عرش، همه فرشتگان مقرب خدا، و پيامبران مرسل خدا برترم؛ من صاحب شفاعت و حوض شريف [ كوثر ] هستم. من و على دو پدر اين امتيم؛ هر كس كه ما را شناخت خداى عزّوجلّ را شناخته است و هر كه ما را انكار كند، خداى عزّوجلّ را منكر شده است. دو سبط اين امت و دو سيد جوانان اهل بهشت، حسن و حسين، از [ فرزندان ] على‏اند و از نسل حسين، نه امامند كه پيروى از آنان پيروى از من و نافرمانى از آنها نافرمانى از من است. نهمين نفر از اين امامان، قائم (برپا دارنده) و مهدى آنان است.

روایت دیگری از امام رضا(علیه السلام) در بیان اسم و نسب امام مهدی (علیه السلام)

ب) از عبدالسلام بن صالح هروی نقل شده است که گفت: شنيدم دعبل بن علي خزاعي مي گفت چون قصيده ي خود را که با اين ابيات آغاز مي شد:

مَدَارِسُ آيَاتٍ خَلَتْ مِنْ تِلَاوَةٍ             وَ مَنْزِلُ وَحْيٍ مُقْفِرُ الْعَرَصَاتِ‏

براي امام رضا (علیه السلام) خواندم به اين ابيات رسيدم:

خُرُوجُ إِمَامٍ لَا مَحَالَةَ خَارِجٌ             يَقُومُ عَلَى اسْمِ اللَّهِ وَ الْبَرَكَاتِ‏

يُمَيِّزُ فِينَا كُلَّ حَقٍّ وَ بَاطِلٍ             وَ يُجْزِي عَلَى النَّعْمَاءِ وَ النَّقِمَاتِ‏

با خواندن اين اشعار امام رضا (علیه السلام) به سختي گريست و آنگاه سرش را به طرف من بلند کرد و فرمود:«يَا خُزَاعِيُّ نَطَقَ رُوحُ الْقُدُسِ عَلَى لِسَانِكَ بِهَذَيْنِ الْبَيْتَيْنِ فَهَلْ تَدْرِي مَنْ هَذَا الْإِمَامُ وَ مَتَى يَقُومُ»[2]

ای خزاعي روح القدس به زبان تو اين دو بيت را خواند! آيا اين امام را مي شناسي و مي داني چه هنگام ظهور مي کند؟دعبل خزائی می گوید :عرض کردم « لَا يَا سَيِّدِي إِلَّا أَنِّي سَمِعْتُ بِخُرُوجِ إِمَامٍ مِنْكُمْ يُطَهِّرُ الْأَرْضَ مِنَ الْفَسَادِ وَ يَمْلَؤُهَا عَدْلًا»[3]

نه ای سید و مولای من، اين قدر شنيده ام که امامي از شما قيام مي کند و زمين را از فساد پاک مي گرداند و آن را از عدل و داد پر مي کند .

امام فرمود: « يَا دِعْبِلُ الْإِمَامُ بَعْدِي مُحَمَّدٌ ابْنِي وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ ابْنُهُ عَلِيٌّ وَ بَعْدَ عَلِيٍّ ابْنُهُ الْحَسَنُ وَ بَعْدَ الْحَسَنِ ابْنُهُ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ فِي غَيْبَتِهِ الْمُطَاعُ فِي ظُهُورِهِ لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ فَيَمْلَأَهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً»[4]

اي دعبل پس از من فرزندم محمد و پس از محمد پسرش علي و پس از علي فرزندش حسن و پس از حسن فرزندش حجت قائم منتظر، امام است که در زمان غيبت همه به انتظار اويند و پس از ظهورش از او فرمان مي برند. اگر تنها از عمر دنيا يک روز باقي باشد خداوند آن روز را چنان دراز مي گرداند تا او خروج کند و زمين را از عدل و داد پر نمايد چنان که از ظلم و ستم پر شده باشد.

روایت سوم دراین باب

ج ) امام رضا (علیه السلام) در روایتی فرمود: «الْخَلَفُ الصَّالِحُ مِنْ وُلْدِ أَبِي مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ هُوَ صَاحِبُ الزَّمَانِ وَ هُوَ الْمَهْدِي‏» [5]فرزند صالح از فرزندان امام حسن عسكري، صاحب الزمان است و همو مهدی است .

2.شباهت امام مهدی به امام رضا و موسی بن عمران (علیهم السلام)

امام رضا (علیه السلام) در روایتی فرمود: «بِأَبِي وَ أُمِّي سَمِيُّ جَدِّي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ شَبِيهُ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ عَلَيْهِ السَّلَامُ، عَلَيْهِ جُيُوبُ النُّورِ، يَتَوَقَّدُ مِنْ شُعَاعِ ضِيَاءِ الْقُدُس»[6]

پدر و مادرم به فداى او كه همنام جدّم، شبيه من و شبيه موسى بن عمران است. بر او نوارهاى نورانى است كه از پرتو نور قدس روشنايى مى‏گيرد.

3.خالی نبودن زمین از حجت خدا

امام رضا (علیه السلام) در مواضع متعددى با تأكيد بر اينكه زمين هيچگاه از حجت الهى و امام به حق خالى نمى‏ماند به طور غير مستقيم موضوع امامت را برای شیعیان و مسلمانان بیان می کردند.

سلیمان الجعفری می گوید: از امام رضا (علیه السلام) پرسیدم: «أَ تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ حُجَّةٍ» آيا زمين از حجت خدا خالى مى ‏ماند؟امام در جواب فرمود: «لَوْ خَلَتْ مِنْ حُجَّةٍ طَرْفَةَ عَيْنٍ لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا»[7]

اگر زمين [به اندازه] يك چشم برهم زدن از حجت خالى بماند، ساكنانش را در خود مى‏ برد.

مضمون اين روايت از سوى تعدادى ديگر از راويان با تغييرات جزيى در عبارت، نقل شده است.[8]

بر اساس اين روايت و روایات مشابه، تا آستانه قيامت زمين از امام برحقی که حجت خداست خالى نخواهد ماند، هر چند كه در مقطعی از تاريخ(عصرغیبت) اين خورشید عالم تاب درپس ابر پنهان باشد و مردم از فیض نور مستقیم آن محروم باشند.

4.خصوصیات امام مهدی (علیه السلام)

معمر بن خلاد مي گويد: در محضر مبارك حضرت امام رضا (عليه السلام) بوديم و سخن از حضرت قائم (عليه السلام) به ميان آمد، فرمودند: « أَنْتُمُ الْيَوْمَ أَرْخَى بَالًا مِنْكُمْ يَوْمَئِذٍ قَالُوا وَ كَيْفَ قَالَ لَوْ قَدْ خَرَجَ قَائِمُنَا ع لَمْ يَكُنْ إِلَّا الْعَلَقُ وَ الْعَرَقُ وَ النَّوْمُ عَلَى السُّرُوجِ وَ مَا لِبَاسُ الْقَائِمِ علیه السلام إِلَّا الْغَلِيظُ وَ مَا طَعَامُهُ إِلَّا الْجَشِب»[9]

شما امروز در رفاه خاطر و آرامش بيشتري از زمان ظهور آنحضرت هستيد. حاضران به حضرت عرض کردند: چطور! حضرت فرمود: زيرا آن هنگام كه قائم ما قيام مي كند جز عرق ريختن و خون دادن (جان دادن) و بر روي زين به خواب رفتن چيز ديگري نخواهد بود. لباس او خشن و غذاي مخصوص او، غذايي ساده وکم اهمیت است.

در اين روايت به چندنکته توجه شده است:

الف) به جنگ های آغازین حضرت در هنگام قیام با دشمنان ومخالفان.

ب) گرفتاری ومصیبت در برخورد با دشمنان و کم خوابی و مشکلات ناشی از جنگ.

ج).همانندی سیره ی امام مهدی (علیه السلام) با امیرالمومنین (علیه السلام) در نحوه لباس پوشیدن و غذا خوردن.

5.صفات و ویژگی های امام مهدی (علیه السلام)

ریان بن صلت می گوید: ازامام رضا (علیه السلام) پرسیدم: «أَنْتَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ» آیا صاحب این امر(مهدی موعود)شمایید؟امام فرمود: «أَنَا صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ وَ لَكِنِّي لَسْتُ بِالَّذِي أَمْلَؤُهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ كَيْفَ أَكُونُ ذَلِكَ عَلَى مَا تَرَى مِنْ ضَعْفِ بَدَنِي وَ إِنَّ الْقَائِمَ هُوَ الَّذِي إِذَا خَرَجَ كَانَ فِي سِنِّ الشُّيُوخِ وَ مَنْظَرِ الشُّبَّانِ قَوِيّاً فِي بَدَنِهِ حَتَّى لَوْ مَدَّ يَدَهُ إِلَى أَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ لَقَلَعَهَا وَ لَوْ صَاحَ بَيْنَ الْجِبَالِ لَتَدَكْدَكَتْ صُخُورُهَا يَكُونُ مَعَهُ عَصَا مُوسَى وَ خَاتَمُ سُلَيْمَانَ علیه السلام ذَاكَ الرَّابِعُ مِنْ وُلْدِي يُغَيِّبُهُ اللَّهُ فِي سِتْرِهِ مَا شَاءَ ثُمَّ يُظْهِرُهُ فَيَمْلَأُ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما»[10]

من صاحب اين امر هستم، اما آنكه زمين را پر از عدل مى‏ كند همچنانكه پر از جور شده بود، من نيستم. و چگونه من با اين ناتوانى جسمى كه مى ‏بينى مى‏توانم او باشم. به درستى كه قائم كسى است كه به هنگام قيامش در سن پيرمردان و با چهره جوانان ظاهر مى‏شود. او از چنان قوت بدنى برخوردار است كه اگر دستش را به سمت بزرگ‏ترين درختى كه بر روى زمین وجود دارد دراز كند آن را از ريشه برمى‏كند و اگر در بين كوهها فرياد كشد، صخره‏ها متلاشى مى‏شوند. عصاى موسى و خاتم سليمان، كه بر آنها درود باد، با اوست و او چهارمين فرزند من است. خداوند او را تا زمانى كه بخواهد در پوشش خود غايب مى‏سازد، سپس او را آشكار مى‏سازد تا زمين را به وسيله او از قسط و عدل آكنده سازد آنچنانكه [ پيش از آن ] از جور و ستم پر شده بود.

6.علائم ونشانه های امام مهدی (علیه السلام)

اباصلت ازاصحاب امام رضا (علیه السلام) می گوید:به امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: «مَا عَلَامَاتُ الْقَائِمِ مِنْكُمْ إِذَا خَرَجَ» نشانه های قائم (علیه السلام) هنگام خروج چیست؟

حضرت فرمود: «عَلَامَتُهُ أَنْ يَكُونَ شَيْخَ السِّنِّ شَابَّ الْمَنْظَرِ حَتَّى إِنَّ النَّاظِرَ إِلَيْهِ لَيَحْسَبُهُ ابْنَ أَرْبَعِينَ سَنَةً أَوْ دُونَهَا وَ إِنَّ مِنْ عَلَامَاتِهِ أَنْ لَا يَهْرَمَ بِمُرُورِ الْأَيَّامِ وَ اللَّيَالِي حَتَّى يَأْتِيَهُ أَجَلُه» [11]علامت قائم ما اين است كه بزرگ سن و جوان منظر است به طوري كه بيننده خيال مي كند او چهل سال يا كمتر دارد و تا فرارسيدن مرگ اثر پيري در او ظاهر نخواهد شد.

7.علائم و نشانه های ظهور امام مهدی (علیه السلام)

بزنطی از اصحاب اجماع و یکی از اصحاب امام رضا (علیه السلام) روایتی را از امام (علیه السلام) نقل می کند که در آن پنج نشانه از نشانه های امام مهدی (علیه السلام) ذکر می شود.

او می گوید: که حضرت فرمود: «قَبْلَ هَذَا الْأَمْرِ السُّفْيَانِيُّ وَ الْيَمَانِيُّ وَ الْمَرْوَانِيُّ وَ شُعَيْبُ بْنُ صَالِحٍ وکف [12]يَقُولُ هَذَا هَذَا» [13]قبل از خروج امام مهدی (علیه السلام) پنج علامت اتفاق می افتد:

1.خروج سفياني 2. قيام يماني 3. خروج مرواني 4.خروج شعيب بن صالح   5. بيرون آمدن کف دستي که اشاره می کند و می گوید این است و این.

روایت دیگری از امام رضا (علیه السلام):

حسن بن محبوب از امام رضا (علیه السلام) روایتی را نقل می کند که حضرت فرمود: « لَا بُدَّ مِنْ فِتْنَةٍ صَمَّاءَ صَيْلَمٍ يَسْقُطُ فِيهَا كُلُّ بِطَانَةٍ وَ وَلِيجَةٍ وَ ذَلِكَ عِنْدَ فِقْدَانِ الشِّيعَةِ الثَّالِثَ مِنْ وُلْدِي يَبْكِي عَلَيْهِ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ كَمْ مِنْ مُؤْمِنٍ مُتَأَسِّفٍ حَرَّانُ حَزِينٌ عِنْدَ فَقْدِ الْمَاءِ الْمَعِينِ كَأَنِّي بِهِمْ أَسَرَّ مَا يَكُونُونَ وَ قَدْ نُودُوا نِدَاءً يَسْمَعُهُ مَنْ بَعُدَ كَمَا يَسْمَعُهُ مَنْ قَرُبَ يَكُونُ رَحْمَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَ عَذَاباً عَلَى الْكَافِرِينَ فَقُلْتُ وَ أَيُّ نِدَاءٍ هُوَ قَالَ يُنَادَوْنَ فِي رَجَبٍ ثَلَاثَةَ أَصْوَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ صَوْتاً مِنْهَا أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ وَ الصَّوْتَ الثَّانِيَ أَزِفَتِ الْآزِفَةُ يَا مَعْشَرَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الصَّوْتَ الثَّالِثَ يَرَوْنَ بَدَناً بَارِزاً نَحْوَ عَيْنِ الشَّمْسِ هَذَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ قَدْ كَرَّ فِي هَلَاكِ الظَّالِمِينَ وَ فِي رِوَايَةِ الْحِمْيَرِيِّ وَ الصَّوْتُ بَدَنٌ يُرَى فِي قَرْنِ الشَّمْسِ يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ بَعَثَ فُلَاناً فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِيعُوا وَ قَالا جَمِيعاً فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي‏ النَّاسَ الْفَرَجُ وَ تَوَدُّ النَّاسُ لَوْ كَانُوا أَحْيَاءً وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِين»[14]

ناچار بايد فتنه اي سخت و بزرگ و بلايي بنيان كن دامن مردم رافرا گيرد كه تمام سدهاي دوستي و رابطه هاي خويشاوندي و اعتمادهاي قومي و دوستی درهم كوبيده شود (پناهگاهي نباشد) و اين سختيها و بلاها در وقتي است كه شيعه سومين فرزندم را از دست بدهند. (مراد شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام) است. پس از شهادت امام یازدهم، غیبت صغری امام مهدی (علیه السلام) آغازمی شود) پنهان بودن او چنان سنگين است كه ساكنان آسمانها و نيز اهل زمين بر او و از فراق او گريه مي كنند و چه بسيار افراد با ايمان كه در اين زمان در آتش هجران مي سوزند و به آب گوارا (ماء معين) دست نمي يابند. گويي مي بينم سرور و خوشحالي آنان را كه در نتيجة شنيدن يك صدا به آنها دست مي دهد. شنيدن اين صدا براي آنهايي كه نزديك يا دورند يكسان است (همه مي شنوند) و آن ندا رحمت است براي اهل ايمان و عذاب است براي كافران. عرض كردم: آن ندا چيست؟ فرمودند: سه صدا در ماه مبارك رجب شنيده مي شود البتّه از آسمان:

اوّل. آگاه باشيد كه ستمگران از رحمت خداوند دور و معلون‌اند.

دوّم. «ازفت الآزفه يا معشر المؤمنين» (نزديك شد نزديك شونده اي گروه مؤمنان!).

سوّم. بدني را در خورشيد مي بينند. گويندة‌ آسماني فرياد مي زند: اين است اميرالمؤمنين كه به دنيا برگشته است براي هلاك كردن ستمگران (اين بدن، وجود مقدّس حضرت الميرالمؤمنين (عليه السلام) است).

در روايت حميري مي گويد: صوت سوّم از آسمان گوينده اي مي گويد: اي مردم! خداوند فلانی (يعني حجه بن الحسن العسكري) را مأمور فرموده است بر شما، واجب است او را اطاعت كنيد. در اين موقع براي همة مردم فرج مي شود و آنهايي كه از اين دنيا رفته اند آرزو مي كنند اي كاش زنده بودند. و خداوند دلهاي مؤمنان را شفا مي دهد.

شبیه همین روایت را درجایی دیگر،حسن بن محبوب ازامام رضا (علیه السلام) نقل می کند که فرمود: «لَا بُدَّ مِنْ فِتْنَةٍ صَمَّاءَ صَيْلَمٍ تَسْقُطُ فِيهَا كُلُّ بِطَانَةٍ وَ وَلِيجَةٍ وَ ذَلِكَ عِنْدَ فِقْدَانِ الشِّيعَةِ الثَّالِثَ مِنْ وُلْدِي يَبْكِي عَلَيْهِ السَّمَاءُ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ كُلُّ حَرَّى وَ حَرَّانَ وَ كُلُّ حَزِينٍ لَهْفَانَ... كَمْ مِنْ حَرَّى مُؤْمِنَةٍ وَ كَمْ مُؤْمِنٍ مُتَأَسِّفٍ حَيْرَانَ حَزِينٍ عِنْدَ فِقْدَانِ الْمَاءِ الْمَعِينِ كَأَنِّي بِهِمْ آيِسٌ مَا كَانُوا قَدْ نُودُوا نِدَاءً يَسْمَعُ مَنْ بَعُدَ كَمَا يَسْمَعُ مَنْ قَرُبَ يَكُونُ رَحْمَةً عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَ عَذَاباً عَلَى الْكَافِرِين‏»[15]

بناچار فتنه و آشوبى بسيار سهمگين و خونين روى خواهد داد كه هر نوع خويشى و نزديكى و دوستى و رفاقتى ساقط خواهد شد و از بين ميرود، و اين امر هنگاميست كه شيعه سومين فرزندم را گم كند، كه اهل آسمان و زمين و هر تشنه‏اى از مرد و زن، و هر اندوهگين و هر ستمديده‏اى براى او اشك ريزند...، چه بسيار زن مؤمنه سرگردان و چه بسيار مردان غمگين كه حيران و اندوهگين باشند كه تشنه آن آب خوشگوارند، گويا آنان را مي نگرم در هنگامى كه به تمامه از يافتن آن مأيوسند كه ناگهان ندائى برآيد كه همه از دور بشنوند چنان كه از نزديك شنيده شود كه اوست رحمت بر مؤمنان و عقوبت بركافران.[16]

در روایت دیگری در بیان نشانه های ظهور، امام رضا (علیه السلام) فرمود: «لا بدّ للناس من فتنة صمّاء، و ذلك عند فقدان الشيعة الرابع من ولدي»[17]

مردم را فتنه اي بس سنگين و بنيان كن در پيش خواهد بود و اين فتنه هنگامي است كه چهارمين فرزند من از نظر ها پنهان شود.

در روایت دیگری، احمدبن زکریا می گوید: امام رضا(علیه السلام) به من فرمود: «لَا بُدَّ مِنْ فِتْنَةٍ صَمَّاءَ صَيْلَمٍ تَسْقُطُ فِيهَا كُلُّ وَلِيجَةٍ وَ بِطَانَةٍ وَ ذَلِكَ عِنْدَ فِقْدَانِ الشِّيعَةِ الثَّالِثَ مِنْ وُلْدِي‏»[18]بناچارفتنه و آشوبى بسيار سهمگين و خونين روى خواهد داد كه هر نوع خويشى و نزديكى و دوستى و رفاقتى ساقط خواهد شد و از بين ميرود، و اين امر هنگاميست كه شيعه سومين فرزندم را گم كند.

بايد توجّه داشت كه امام زمان فرزند و پشت چهارم آن حضرت است، پس لا بدّ مراد فقدان امام عسكرىّ است كه او پشت سوم آن حضرت مى ‏باشد، و يا اينكه «رابع» به «ثالث» تحريف شده است. [19]

این روایت شبیه همان روایت حسن بن محبوب است که از امام رضا(علیه السلام) نقل کرد ولی ادامه روایت در روایت احمدبن زکریا نیامده است.

8.امام مهدی (علیه السلام) مهربان تر از پدر و مادر

امام رضا (علیه السلام) درباره ی فرزندش امام مهدی (علیه السلام) می فرماید: « وَ أَشْفَقَ عَلَيْهِمْ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ وَ يَكُونُ أَشَدَّ النَّاسِ تَوَاضُعاً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَل‏» [20]امام مهدی (علیه السلام) دلسوزتر و مهربان تر از پدر و مادر نسبت به دیگران است و خضوع و تواضع او برای خداوند از همه مردم بیشتر است.

در سیره و روش، امام مهدی (علیه السلام) سیره ی جدش امیرالمومنین (علیه السلام) را در پیش می گیرد و همانند او لباس خشن می پوشد. امام صادق در بیان سیره ی امام مهدی (علیه السلام) می فرماید: « أَنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ لَبِسَ لِبَاسَ عَلِيٍّ (علیه السلام) وَ سَارَ بِسِيرَتِهِ »[21]

وقتی قائم ما قیام کند لباس علی (علیه السلام) را دربرمی کند و روش او را درپیش می گیرد .

امام مهدی (علیه السلام) كه درباره‌ي خود سخت‌گير و دقيق است، با امت هم چون پدري مهربان و مادری دلسوز است و آسايش و راحت آن‌ها را مي‌خواهد به گونه‌اي كه در روايت امام رضا (علیه السلام) چنین توصیف شده است.« الْإِمَامُ الْأَنِيسُ الرَّفِيقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِيقُ وَ الْأَخُ الشَّقِيقُ وَ الْأُمُّ الْبَرَّةُ بِالْوَلَدِ الصَّغِيرِ وَ مَفْزَعُ الْعِبَادِ فِي الدَّاهِيَةِ النَّآد»[22]

امام، آن همدم همراه و آن پدر مهربان و برادر تني (كه پشتيبان برادر) است و مادر دلسوز به فرزند خردسال است و پناهگاه بندگان در واقعه‌ي هولناك.

1. غیبت امام مهدی (علیه السلام)

علی بن فضال از پدرش و او از امام رضا (علیه السلام) روایت نقل می کند که حضرت فرمود: « كَأَنِّي بِالشِّيعَةِ عِنْدَ فَقْدِهِمُ الثَّالِثَ مِنْ وُلْدِي كَالنَّعَمِ يَطْلُبُونَ الْمَرْعَى فَلَا يَجِدُونَهُ»گويا شيعيان را مى‏بينم كه به هنگام فقدان سومين فرزند من،مانند گوسفندانى كه به دنبال چوپان خود مى‏گردند، سرگردانند و او را نمى‏يابند.

علی بن فضال می گوید:به حضرت گفتم: «وَ لِمَ ذَاكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ» چرا این گونه است، ای پسر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)

حضرت فرمود: « لِأَنَّ إِمَامَهُمْ يَغِيبُ عَنْهُمْ» زيرا امامشان از آنها غايب شده است.

می گوید:پرسیدم«وَ لِمَ»چرا؟ فرمود: « لِئَلَّا يَكُونَ لِأَحَدٍ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ إِذَا قَامَ بِالسَّيْف» براى اينكه به هنگام قيامش با شمشير، بيعت هيچكس بر گردنش نباشد.

امام رضا (علیه السلام) روایتی را از رسول گرامی اسلام نقل می کند که پیامبر فرمود: «بِأَبِي ابْنُ خِيَرَةِ الْإِمَاءِ ابْنُ النُّوبِيَّةِ الطَّيِّبَةِ الْفَمِ الْمُنْتَجَبَةِ الرَّحِمِ ... وَ هُوَ الطَّرِيدُ الشَّرِيدُ الْمَوْتُورُ بِأَبِيهِ وَ جَدِّهِ صَاحِبُ الْغَيْبَةِ يُقَالُ مَاتَ أَوْ هَلَكَ أَيَّ وَادٍ سَلَكَ »[23]

پدرم به فداى فرزند بهترين كنيزان، فرزند آن [ كنيز ] اهل نوبه كه دهانى خوشبو و رحمى نيك‏نژاد دارد. او رانده شده (دور افتاده)، بى‏خانمان و كسى است كه انتقام خون پدر و جدش گرفته نشده و صاحب غيبت است. گفته مى‏شود: او مرده يا هلاك شده است، در چه سرزمينى سير مى‏كند؟

امام رضا (علیه السلام) روایت دیگری را از رسول خدا در باب غیبت امام مهدی (علیه السلام) نقل می کند که فرمود: «وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ بَشِيراً لَيَغِيبَنَّ الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِي بِعَهْدٍ مَعْهُودٍ إِلَيْهِ مِنِّي حَتَّى يَقُولَ أَكْثَرُ النَّاسِ مَا لِلَّهِ فِي آلِ مُحَمَّدٍ حَاجَةٌ وَ يَشُكُّ آخَرُونَ فِي وِلَادَتِهِ فَمَنْ أَدْرَكَ زَمَانَهُ فَلْيَتَمَسَّكْ بِدِينِهِ وَ لَا يَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ إِلَيْهِ سَبِيلًا بِشَكِّهِ فَيُزِيلَهُ عَنْ مِلَّتِي وَ يُخْرِجَهُ مِنْ دِينِي فَقَدْ أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ مِنْ قَبْلُ وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ« الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُون‏» [24]»[25]

سوگند به آنكه مرا به حق به عنوان بشارت دهنده برگزيد، [ امام ] قائم از فرزندان من، براساس پيمانى كه ازجانب من برعهده اوست، از ديده‏ها پنهان مى‏شود تا آنجا كه بيش‏تر مردم مى‏گويند: خدا نيازى به خاندان محمد ندارد. و گروهى ديگر در ولادت او شك مى‏كنند. پس هر كس زمان او را دريابد بايستى به دين او درآويزد و به واسطه شك خود براى شيطان راهى به سوى خود باز نسازد، تا شيطان او را از آئين من زائل و از دين من بيرون نكند. همچنانكه پيش از اين پدر و مادر شما را از بهشت بيرون كرد. به درستى كه خداوند عزّوجلّ شيطان را سرپرست (ولىّ) كسانى كه ايمان ندارند، قرار داده است.

1. انتظار فرج صاحب الزمان (علیه السلام)

انتظار فرج که از با فضیلت ترین اعمال در عصر غیبت امام مهدی (علیه السلام) به شمار می رود، در روایات زیادی به آن پرداخته شده است

امام رضا (علیه السلام) هم در باب انتظار فرج فرزندش امام مهدی (علیه السلام) روایاتی را بیان فرموده است .

امام رضا (علیه السلام) در جواب سوالی که حسن بن جهم درباره ی «فرج امام مهدی (علیه السلام) » پرسیده بودفرمود: «أَ وَ لَسْتَ تَعْلَمُ أَنَّ انْتِظَارَ الْفَرَجِ مِنَ الْفَرَجِ»

آيا مى‏دانى كه انتظار فرج [ جزيى ] از فرج است؟

می گوید:جواب دادم «لَا أَدْرِي إِلَّا أَنْ تُعَلِّمَنِي» نمى‏دانم مگر اينكه شما به من بياموزيد

حضرت فرمود: « نَعَمْ انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ الْفَرَجِ».[26] آرى انتظار فرج، جزيى از فرج است.

ابی نصربزنطی روایتی را ازامام رضا (علیه السلام) نقل می کندکه حضرت فرمود: «مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ« وَ ارْتَقِبُوا إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ » [27]«فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ» فَعَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا يَجِي‏ءُ الْفَرَجُ عَلَى الْيَأْسِ فَقَدْ كَانَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ أَصْبَرَ مِنْكُم»[28]

چه نيكوست صبر و انتظار فرج، آيا سخن خدا را نشنيده ا ى كه فرمود: »و انتظار بريد كه من [ هم ] با شما منتظرم!« و »پس منتظر باشيد كه من [هم] با شما از منتظرانم! بر شما باد به صبر و بردباری و همانا پس از یاس و ناامیدی، فرج و گشایش است.به تحقیق کسانی که پیش از شما بودند از شما صبورتر بودند.

1. ندای آسمانی و ظهور امام مهدی (علیه السلام) از کنار کعبه

در آستانه ظهور، نداي آسماني الهي و دعوت به پيروي از حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را همه مردم جهان خواهند شنيد. اين صداي روح‌الامين جبرئيل که حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را معرفي مي‌ نمايد، براي هر انساني و به هر زباني شنيدني و مفهوم است

امام رضا (علیه السلام) در بیان ندای آسمانی می فرماید:«وَ هُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ يَسْمَعُهُ جَمِيعُ أَهْلِ‏ الْأَرْضِ بِالدُّعَاءِ إِلَيْهِ أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَيْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِيهِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِين‏»[29] »[30]

... او همان كسى است كه منادى از آسمان براى دعوت به او چنان ندايى در دهد كه همه ساكنان زمين آن را بشنوند كه آگاه باشيد، حجت خداوند متعال پهلوى كعبه ظهور كرده است با او بيعت كنيد كه حق با او و در او (و در اين تبعيت) است.واین قول خدای متعال است که فرمود: اگر بخواهيم، معجزه‏اى از آسمان بر آنان فرود مى‏آوريم، تا در برابر آن، گردنهايشان خاضع گرد.

درادامه روایت گذشته درکتاب احقاق الحق چنین آمده است.

«و قول اللّه عزّوجلّ: « يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكاَنٍ قَرِيبٍ* يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقّ‏ِ ذَالِكَ يَوْمُ الخْرُوج» أى خروج ولدي القائم المهديّ عليه السّلام».[31]

و روزى كه منادى از جايى نزديك ندا در مى‏دهد، روزى كه فرياد را به حقّ مى‏شنوند، آن [روز] روز بيرون آمدن [از زمين‏] است.

امام رضا (علیه السلام) روز خروج را به خروج فرزندش امام مهدی (علیه السلام) تفسیر می کند.

1. فراخوانی شیعیان در عصر ظهور

امام رضا در تفسیر آیه ی«أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً» [32]فرمود: «وَ اللَّهِ أَنْ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا يَجْمَعُ اللَّهُ إِلَيْهِ شِيعَتَنَا مِنْ جَمِيعِ الْبُلْدَان‏»[33]

به خدا سوگند اگر مهدي ما قيام كند خداوند تمام شيعيانش را از سرتاسر جهان در اطراف او جمع مي كند.

1. پایان عمل به تقیه درعصر امام مهدی (علیه السلام)

در روایات تقیه به عنوان زره و سپر مومن معرفی شده است. امام صادق در روایتی فرمود: « التَّقِيَّةُ تُرْسُ الْمُؤْمِنِ وَ التَّقِيَّةُ حِرْزُ الْمُؤْمِنِ وَ لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَا تَقِيَّةَ لَه‏»[34] تقیه زره و سپر انسان مومن است و کسی که از تقیه استفاده نمی کند ایمان ندارد.

ولی در روایت امام رضا (علیه السلام) حکم تقیه تا خروج امام مهدی (علیه السلام) بیان شده است و از روایت استفاده می شودکه پس از ظهور حکم تقیه برداشته می شود.

امام رضا (علیه السلام) در روایتی فرمود:«لَا دِينَ لِمَنْ لَا وَرَعَ لَهُ وَ لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَا تَقِيَّةَ لَهُ وَ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ وَ أَعْمَلُكُمْ بِالتَّقِيَّةِ» كسى كه از گناهان پرهيز ندارد، دين ندارد. همچنين كسى كه از تقيه استفاده نمى كند، ايمان ندارد. گرامى ترين شما در نزد خداوند باتقواترین و عامل ترین شما به تقيه است .

به حضرت گفته شد: اى پسر رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) « إِلَى مَتَى» تقیه تاچه زمانی لازم است؟

حضرت فرمود: « إِلى‏ يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ وَ هُوَ يَوْمَ خُرُوجِ قَائِمِنَا فَمَنْ تَرَكَ التَّقِيَّةَ قَبْلَ خُرُوجِ قَائِمِنَا فَلَيْسَ مِنَّا»[35]تا روز وقت معلوم و آن روز خروج قائم ماست. هر آن كه پيش از خروج قائم ما، تقيه را ترك كند، از ما نيست .

1. عدالت امام مهدی (علیه السلام)

حاكميت عدل گستر امام مهدي (عليه السلام) پايان همه‌ي ظلم‌‌ها و نهايت همه‌ي حق‌كشي‌هاست. او كه مظهر عدالت پروردگار است، امام مهدی (علیه السلام) محكمه‌هايي دادگستر ايجاد مي‌كند و افرادی صالح و مجرياني دقيق و خداترس مي‌گمارد تا به هيچ‌كس، در هيچ جاي عالم كمترين ستمي نرود.

امام رضا (علیه السلام) دربیان عدالت امام مهدی (علیه السلام) فرمود: «يُطَهِّرُ اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ مِنْ كُلِّ جَوْرٍ وَ يُقَدِّسُهَا مِنْ كُلِّ ظُلْمٍ‏... خُرُوجِهِ فَإِذَا خَرَجَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ وَضَعَ مِيزَانَ الْعَدْلِ بَيْنَ النَّاسِ فَلَا يَظْلِمُ أَحَدٌ أَحَداً وَ هُوَ الَّذِي تُطْوَى لَهُ الْأَرْضُ ‏»[36]

خداوند به واسطه او، زمين را از هر گونه جور و ظلم تطهير و منزه مي‌ نمايد. پس هنگامي كه وي خروج كند، زمين با نور پروردگار، نوراني مي‌ گردد و ترازوي عدالت در ميان مردم حكم‌فرما مي‌ شود. پس از آن، ديگر کسي به ديگري ظلم نمي‌كند و او كسي است كه زمين برايش در نورديده مي‌ شود.

1. کشته شدن نسل قاتلین امام حسین (علیه السلام) به دست امام مهدی (علیه السلام)

حضرت مهدي (علیه السلام) براي گرفتن انتقام خون جدش از وارثان آن جنايت بزرگ، لحظه شماري مي كند.

شايد اين سؤال به ذهن آيد كه چرا امام مهدی (علیه السلام) از فرزندان قاتلان امام حسين (علیه السلام) انتقام مي گيرد. اين همان سؤالي است كه عبدالسلام بن صالح هروي ازامام (علیه السلام) سؤال كرد.

عبدالسلام بن صالح هروی می گوید: «قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا تَقُولُ فِي حَدِيثٍ رُوِيَ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ قَتَلَ ذَرَارِيَّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ علیه السلام بِفِعَالِ آبَائِهَا»به امام رضا (علیه السلام) گفتم: چه مي فرماييد در مورد حديثي كه از امام صادق (علیه السلام) روايت شده كه وقتي قائم آل محمد صلی الله علیه وآله وسلم ظهور مي كند، نسل قاتلان امام حسين (علیه السلام) را نابود مي كند به جنایتی که پدرانشان مرتکب شده اند.

حضرت فرمود:« هُوَ كَذَلِكَ»همین طوراست.

هروی می گویدپرسیدم:پس معنای آیه ی شریفه ی«وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‏»[37]چه می شود.

حضرت فرمود: « صَدَقَ اللَّهُ فِي جَمِيعِ أَقْوَالِهِ وَ لَكِنْ ذَرَارِيُّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ علیه السلام يَرْضَوْنَ بِفِعَالِ آبَائِهِمْ وَ يَفْتَخِرُونَ بِهَا وَ مَنْ رَضِيَ شَيْئاً كَانَ كَمَنْ أَتَاهُ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا قُتِلَ بِالْمَشْرِقِ فَرَضِيَ بِقَتْلِهِ رَجُلٌ بِالْمَغْرِبِ لَكَانَ الرَّاضِي عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شَرِيكَ الْقَاتِلِ وَ إِنَّمَا يَقْتُلُهُمُ الْقَائِمُ علیه السلام إِذَا خَرَجَ لِرِضَاهُمْ بِفِعْلِ آبَائِهِمْ...»خ38]همه سخنان خداوند متعال راست است ولكن ذريّه كشندگان حسين به عمل زشت پدران خود راضي و دل خوش هستند و بدان مي بالند و افتخار مي كنند و كسي كه به كاري رضايت دهد، مانند كننده آن كار است. از اين رو اگر مردي در مشرق به ناحق كشته شود و ديگري در مغرب به آن قتل راضي باشد، در پيشگاه خداوند شريك قتل است و قائم آل محمد(صلی الله علیه وآله و سلم) هنگامي كه قيام مي كند، آنان را به خاطر رضايتشان به جنايات پدرانشان كيفر مي کندوبه قتل می رساند.

و بر اساس این گونه روایات یکی از شعارهای امام مهدی (علیه السلام) و یارانش«یالثارات الحسین» است.

1. دستاورد های حکومت امام مهدی از زبان امام رضا(علیه السلام)

تشکيل نخستين حکومت جهاني توحيدي بر پايه اسلام شيعي، از دستاوردهای بزرگ حکومت امام مهدی (علیه السلام) است. حکومت و دولت حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نامحدود خواهد بود و سرتاسر کره زمین را در بر می گیرد.

امام رضا (علیه السلام) در حدیث معراج به نقل از جدش رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «فَنُودِيت يَا مُحَمَّدُ هَؤُلَاءِ أَوْصِيَائِي وَ أَحِبَّائِي وَ أَصْفِيَائِي وَ حُجَجِي بَعْدَكَ عَلَى بَرِيَّتِي وَ هُمْ أَوْصِيَاؤُكَ وَ خُلَفَاؤُكَ وَ خَيْرُ خَلْقِي بَعْدَكَ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَأُظْهِرَنَّ بِهِمْ دِينِي وَ لَأُعْلِيَنَّ بِهِمْ كَلِمَتِي وَ لَأُطَهِّرَنَّ الْأَرْضَ بِآخِرِهِمْ مِنْ أَعْدَائِي وَ لَأُمَلِّكَنَّهُ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ لَأُسَخِّرَنَّ لَهُ الرِّيَاحَ وَ لَأُذَلِّلَنَّ لَهُ السَّحَابَ الصِّعَابَ وَ لَأُرَقِّيَنَّهُ فِي الْأَسْبَابِ وَ لَأَنْصُرَنَّهُ بِجُنْدِي وَ لَأُمِدَّنَّهُ بِمَلَائِكَتِي حَتَّى يُعْلِنَ دَعْوَتِي وَ يَجْمَعَ الْخَلْقَ عَلَى تَوْحِيدِي ثُمَّ لَأُدِيمَنَّ مُلْكَهُ وَ لَأُدَاوِلَنَّ الْأَيَّامَ بَيْنَ أَوْلِيَائِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة» [39]

نداء آمد كه اى محمّد! اينان(دوازده امام معصوم که اولین آن ها علی بن ابی طالب وآخرین آن ها مهدی موعوداست) اوصياء، دوستان، برگزيدگان و حجّتهاى من بعد از تو در بين مخلوقاتم هستند و آنها اوصياء و جانشينان تو و بهترين خلق من بعد از تو هستند، قسم به عزّت و جلالم كه دينم را توسّط آنان پيروز مى‏كنم و كلمه خويش را به وسيله آنان بالا خواهم برد و زمين را با آخرين آنان از لوث وجود دشمنانم پاك خواهم كرد و شرق و غرب عالم را به ملك و در اختيار او درخواهم آورد، بادها را فرمانبردار او خواهم كرد، ابرهاى سخت و سهمگين را در مقابل او و براى او خوار و ذليل خواهم نمود و او را به آسمان‏ها خواهم برد و با لشكريانم ياريش خواهم نمود و با ملائكه‏ام مدد خواهم رساند تا دعوت مرا آشكار گرداند و خلق را بر توحيد و يكتاپرستى گرد آورد، سپس پادشاهى او را ادامه و استمرار مى‏دهم و روزگار را تا قيام قيامت در اختيار اوليايم- يكى از پس ديگرى- قرار خواهم داد.

نتیجه:

مکتب اسلام که آخرین و کامل ترین مکتب الهی است، از ابتدای ظهور تا کنون شاهد حوادث تلخ و شیرین فراوانی بوده است. ولی مسلمانان و خصوصا شیعیان همیشه به برکت روایات پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه ی معصومین (علیهم السلام) به انتظار روزی، ایام را سپری می کنند که از ظلم و ستم مستکبران رهایی یابند و شاهد حاکمیت اسلام بر سرتاسر کره ی خاکی باشند. امام رضا (علیه السلام) بابیان روایاتی که درباب معرفی امام مهدی (علیه السلام) ایراد کرده اند،شخصیت امام را به شکلی عالمانه و بر اساس مبانی متعالی ،مکتب اسلام تبیین کرده اند.روایاتی راکه ما ازکتاب های روایی بدست آوردیم تقریبا تمامی زوایای شخصیت امام مهدی (علیه السلام) را بیان کرده بود. پاره ای از روایات سیره ی امام مهدی (علیه السلام) را درمسائل شخصی و حکومتی و احکامی که مخصوص آن دوران است را بیان می کنند،برخی روایات به بیان حاکمیت توحید در سرتاسر جهان اشاره دارد و بیان می کند که شرق و غرب عالم تحت حاکمیت امام زمان (علیه السلام) و یارانش قرارمی گیرد و روایات دیگر که جنبه های دیگر موضوع مهدویت را مورد مطاله قرار می دهد.

پی نوشت ها:

[1] .صدوق،کمال الدین،ج1،ص261،حدیث7،حرعاملی ،اثبات الهداه،ج2،ص78،حدیث218.

[2] .صدوق،عیون اخبارالرضا،ج2،ص265،حدیث35،حرعاملی،اثبات الهداه،ج2،ص59،حدیث159،کمال الدین ،ج2،ص372،حدیث6.

[3] .اربلی ،کشف الغمه ،ج2،ص475،بحارالانوار،ج51،ص43،حدیث32،حرعاملی،اثبات الهداه،ج5،227،حدیث48.

[4] .شیخ صدوق ،عیون اخبارالرضا علیه السلام ،ج2،ص7،حدیث14،حرعاملی،اثبات الهداه،ج5،ص70،حدیث85.

[5] .کمال الدین،ج1،ص204،حدیث15،

[6] .صدوق ،عیون اخبارالرضا علیه السلام ،ج1،ص272،حدیث1و4،حرعاملی ،اثبات الهداه،ج1،ص158،حدیث238.

[7] .نعمانی،الغیبه،ص285،حدیث5،بحارالانوار،ج52،ص358،حدیث126.

[8] .صدوق،کمال الدین،ج2،ص376،حدیث7،طبرسی،اعلام الوری باعلام الهدی،ص434.

[9] .صدوق،کمال الدین،ج2،ص652،حدیث12،فیض کاشانی ،الوافی،ج2،ص466،سیدعبدالله شبر،حق الیقین فی معرفه اصول الدین،ص290.

[10] .دربعضی ازکتاب های روایی نظیرکتاب الغیبه نعمانی ،ص253 به جای عبارت(( کف))،عبارت(( کیف)) آمده است

[11] .حرعاملی،اثبات الهداه،ج5،ص364،حدیث97

[12] .شیخ طوسی ،الغیبه،صص 439-440،بحارالانوار،ج52،ص289،حدیث28،حرعاملی،اثباه الهداه،ج5،ص355،حدیث50.

[13] .شیخ صدوق ،عیون اخبارالرضا علیه السلام ،ج2،ص7،حدیث14،حرعاملی،اثبات الهداه،ج5،ص70،حدیث85.

[14] .شیخ صدوق،عیون اخبارالرضا علیه السلام ،ترجمه ی غفاری ومستفید،ج1،ص655

[15] .سیدبن طاووس حسنی ،الملاحم والفتن،ص354

[16].شیخ صدوق،کمال الدین ،ج2،ص371.

[17] . شیخ صدوق،عیون اخبارالرضا علیه السلام ،ترجمه ی غفاری ومستفید،ج1،ص656.

[18] .صدوق،عیون اخبارالرضا علیه السلام ،ج1،ص213،طبرسی،الاحتجاج،ج2،ص437،فیض کاشانی ،الشافی،ص281،حدیث391.

[19] .الکافی ،ج6،ص445،حدیث 15.

[20] .نعمانی ،الغیبه،ص219،الکافی،ج1،ص200.

[21] .الکافی،ج1،ص323

[22] .اعراف(7)27.

[23].صدوق،کمال الدین،ج1،ص51.

[24] .شیخ طوسی،الغیبه،ص459،

[25].هود(11)93.

[26].اعراف(7)71.یونس(10)20.

[27] .شیخ صدوق،کمال الدین،ج2،ص645،حدیث5،بحارالانوار،ج52،ص129،حدیث23.

[28] .شعراء(26)4

[29] . طبرسی،اعلام الوری باعلام الهدی،ص434

[30] .ق(50)41و42.

[31] .قاضی نورالله مرعشی،احقاق الحق وازهاق الباطل،ج13،ص365.

[32] .بقره(2)148

[33] .طبرسی،مجمع البیان فی تفسیرالقرآن،ج1،ص426،محمدبن مسعودعیاشی،التفسیر،ج1،ص66.بحارالانوار،ج52،ص291،حدیث37.

[34] .کلینی ،الکافی،ج2،ص221،مجلسی،مرآه العقول،ج9،ص185،حدیث23

[35] .طبرسی،اعلام الوری باعلام الهدی،ص434

[36] .بحارالانوار،ج52،ص321،حدیث29،کمال الدین،ج2،ص371،حدیث5

[37] .انعام(6)164،الاسراء(17)15،فاطر(35)18

[38] .صدوق،عیون اخبارالرضا علیه السلام،ج1،ص273،حدیث5،بحارالانوار،ج52،ص313،حدیث6.

[39] .صدوق،کمال الدین ،ج1،ص256،حدیث4،صدوق،عیون اخبارالرضا علیه السلام،ج1،ص264،حدیث22.

منبع: مجله مقالات مهدوی؛ http://mahdimag.ir/fa

نگارنده : حسن یزدانی