در خطبۀ غدير(سخنراني پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در معرفي امام علي عليه السلام) به حضرت بقية الله الأعظم، توجه خاصي شده است.
خبر دادن از مهدي موعود براي آن مردمي كه قبول ولايت امير المؤمنين عليه السلام برايشان سنگين بود، بيانگر آينده نگري اسلام و برنامة بلندمدت دين الهي براي مسلمين است. اگرچه برخي با آنكه آن روز با علي بن ابي طالب عليه السلامبيعت كردند؛ پيمان شكسنتد . ولي حقايق در طول زمان براي نسلها روشن گشت، و از آنجا كه كارها به دست خداوند است، روزي امر اهل بيت عليهم السلام ظاهر خواهد شد. آن روز، جهان به دست جانشينان واقعي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم سپرده ميشود و انتقام آنچه در طول قرنها بر ايشان رفته است، گرفته خواهد شد.
لازم به ذكر است كه اعلام اين مطالب در غدير، يك پيشگويي و اِخبار از غيب نيز به شمار ميآيد.
در خطبۀ غدير، 25 جمله دربارة حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف آمده است كه آنها را تحت 6 عنوان ميتوان خلاصه كرد:
الف: بشارت به آمدن او: پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم در اين باره ميفرمايد: «او كسي است كه همة پيشينيان به آمدن او بشارت دادهاند.»[1]
ب: خاتميت او: يعني امامت در امامان تعيين شده، اتصال دارد و منقطع نميگردد تا زماني كه به دست خاتم و آخرين آنان كه حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف است، برسد.
ج: مقام و منزلت او: در اين باره دو جهت ذكر شده است:
1. فضائل و مناقب او:
- او «انتخاب شدة خداوند» و «هدايت يافته» و «كمك شده» است.
- نور از جانب خداوند در او قرار داده شده و نوري نيست مگر با او، و حقي نيست جز با او.
2. مقام و شأن اجتماعي او:
- او ولي خدا در زمين و حكم كنندة خدا در ميان خلق است.
- كارها به او سپرده شده و او امين خداوند بر سِرّ و آشكار الهي است.
- او ياري كنندة دين خدا است.
- او هر صاحب فضلي را به قدر فضلش و هر صاحب جهلي را به قدر جهلش نشانه ميدهد.
د: علم او: اين مسأله را نيز از دو بعد ميتوان در خطبۀ غدير به دست آورد:
1. او وارث هر علمي است و علمش به همه چيز احاطه دارد.
2. علم او به درياي عميق علم الهي اتصال دارد.
هـ : قيام او: در دو مورد از خطبة غدير، كلمة «القائم المهدي» بكار رفته و بعد از آن به قدرت مطلقه و تمام عيار حضرت بقية الله الأعظم ـ ارواحنا فداه ـ اشاره شده كه از جانب الهي به او عطا گرديده است و هيچ قدرتي طاقت برابري با او را ندارد.
اين موضوع از سه جنبه مطرح شده است:
1. كسي بر او غالب يا عليه او كمك نمي شود و او همۀ قلعههاي محكم را فتح ميكند.
2. او بر همۀ اديان و بر همۀ گروههاي شرك غالب ميشود و آنان را هدايت ميكند و يا (متعصبان را) نابود ميكند.
3. خداوند همة آباديها و شهرهاي جهان را تحت تصرف حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف در ميآورد.
و: انتقام او: در قسمتي از خطبة غدير به اين مسأله تصريح شده است كه اگر چه حق اهل بيت عليهم السلام و شيعيانشان در طول تاريخ توسط ظالمين پايمال شده است، ولي منتقمي خواهد آمد و گذشته از عذاب اُخروي، در همين جهان دل دوستان را با گرفتن انتقام از دشمنان، مسرور خواهد كرد. اين نكته در قالب سه جمله آمده است:
1. او حق خداوند و هر حق را كه به اهل بيت عليهم السلام مرتبط شود، خواهد گرفت.
2. او انتقام هر خون به ناحق ريختۀ اولياء خدا را خواهد گرفت.
3. او از تمام ظالمان عالم، انتقام خواهد گرفت.
در بخش ششم خطبه نيز سه موضوع ذكر شده است:
1. نورانيت ونسل نوراني حضرت: آنجا كه ميفرمايد: «نور از طرف خداوند در من، و سپس در علي عليه السلام و نسل او تا مهدي قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف قرار داده شده است».
2. گرفتن حقوق اهل بيت به دست حضرت، آنجا كه ميفرمايد: «مهدي، حق خداوند و هر حقّي را كه براي ماست خواهد گرفت».
3. اختيار مطلق زمين به دست حضرت، آنجا كه ميفرمايد: «هيچ سرزمين آبادي نيست مگر آنكه خداوند تا روز قيامت اهل آن را به خاطر تكذيبشان هلاك ميكند، و آن را در اختيار حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف قرار ميدهد».
در بخش هشتم خطبه سه موضوع ديگر ذكر شده است:
1. خاتميت آن حضرت، آنجا كه ميفرمايد: «خاتم امامان مهدي قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف ، از ما است».
2. غلبة او بر همة اديان، آنجا كه ميفرمايد: «اوست غالب بر أديان، منتقم از ظالمين فاتح قلعه ها، غالب بر مشركين، منتقم خونهاي به ناحق ريخته، كمك كنندة دين خدا، سرچشمه گرفته از دريايي عميق، نشانه دهنده به افراد در حد خودشان، وارث علوم محكم كنندة آيات الهي».
3. بشارت به او، آنجا كه ميفرمايد: «اوست كه كارها به دست او سپرده شده و گذشتگان به او بشارت دادهاند، و او ست حجت باقي خداوند، و وليِّ او در زمين و امانتدار او بر سرّ و آشكار».
--------------------------------------------------------------------------------
[1]. خطبه غدير؛ احتجاج طبرسي،ج1،ص66 .
پدیدآونده: محمد باقر انصاريان