مقدمه:
در نوشته‌هاي پيشين، خصوصياتي از دولتمردان حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) از جمله، توجيه مردم در كارهاي در دست اقدام دولت، حسابرسي سريع و عمل به سيره نبوي بيان شد. در ادامه اين نوشتار، موارد ديگري از اين ويژگي‌ها ذكر مي‌شود.
59 - سرعت در كارها و پروژه‌ها
از جمله موفقيت‌هاي امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در عصر ظهور، سرعت در كارهايش مي‌باشد و اين موضوعي است كه در علوم سياسي نيز مورد توجه قرار گرفته است، لذا دولتمردان و كارگزاران نظام اسلامي نيز مي‌توانند با الگو گرفتن از سياست‌هاي كلان حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) با تسريع در انجام پروژه‌ها به موفقيت دست يابند.
از امام صادق (عليه السلام) نقل شده كه درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) فرمود: « أما و الله ليغيبنّ عنكم مهديّكم... ثم يقبل كالشهاب الثاقب فيملؤها عدلاً و قسطاً كما ملئت جوراً و ظلماً؛[1] آگاه باشيد! به خدا سوگند! به طور حتم مهدي شما از بين شما غايب خواهد شد... سپس همانند شهاب‌سنگ آسماني كه سرعتي شگفت‌آور دارد، روي آورده و زمين را پر از عدل و داد خواهد كرد، همان‌گونه كه پر از ظلم و جور شده باشد».
60- استحكام حكومت با بر طرف كردن ظلم
وظيفه دولتمردان اسلامي در جامعه مهدوي، عدالت‌محوري و نابودي ظلم و تعدّي و تجاوز است و اين‌كه سعي كنند تا با ظالم برخورد كرده و ريشه او را بخشكانند، از اين طريق است كه اهالي كشورها با ميل و رغبت به او تمايل خواهند نمود، همان‌گونه كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) با ريشه‌كن كردن ظلم و سرانش، كشورها را تصرف خواهد كرد.
از امام صادق (عليه السلام) نقل شده كه درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) فرمود: « ويبعث المهدي جنوده الي الآفاق و يميت الجور و اهله و تستقيم له البلدان؛[2] مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) لشكرش را به اطراف مي‌فرستد و ظلم و ظالمان را نابود كرده و ]اهالي[ كشورها مطيع او مي‌گردند».
61 - استفاده از سلسله مراحل
امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در عصر غيبت صغري از آنجا كه قرار بود از عموم مردم تا حدودي غايب باشند، لذا ارتباط خود را با مردم از راه تعيين سلسله مراحل انجام مي‌داد، به اين نحو كه وكلا، رابط بين مردم و سفرا بوده و سفيران، حلقه وصل بين امام و وكيل به حساب مي‌آمدند، اين روش را بايد مسئولان سطح بالاي جامعه نيز به جهت حفظ جان خود و تسريع در كارهاي مردم دنبال كنند.
نكته ديگري كه از اين روش حضرت استفاده مي‌شود، اين [است] كه نبايد حاكم اسلامي تمام كارهاي مردم را به وزيران و استانداران واگذار كند، بلكه بايد تدبيري انديشد تا قسمتي از نامه‌ها به خودش برسد، همان كاري كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) انجام مي‌دهد.
62- باصلابت و هيبت
مسئولان نظام اسلامي بايد باصلابت و هيبت، با افراد برخورد داشته تا رعيت به فرمان آن‌ها بوده و نافرماني نكنند. نقل شده كه امام باقر (عليه السلام) اين آيه را زياد قرائت مي‌كرد:
{ بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَاداً لَّنا أُولِي بَأْس شَدِيد}، آن‌گاه فرمود: « و هو القائم و اصحابه اولي بأس شديد؛[3] مقصود، قائم و اصحاب اوست كه شوكت و هيبت و صلابت دارد».
63- گزارش از كارهاي انجام شده
دولتمردان بايد كارهايي را كه انجام داده‌اند به مردم گزارش دهند تا اطمينان مردم را به خود جلب كنند. از امام علي (عليه السلام) روايت شده كه درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) فرمود: « فيريكم كيف عدلُ السيرة؛[4] او به شما نشان خواهد داد كه رفتار عادلانه چگونه خواهد بود».
64- جلوگيري از ظلم
مسئولان قضايي نظام اسلامي و قُضات، بايد چنان عدالت‌گستر باشند كه كسي جرأت ظلم و تعدي به افراد را نداشته باشد. امام رضا (عليه السلام) درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) فرمود:
« و هو صاحب الغيبة قبل خروجه فاذا خرج أشرقت الأرض بنوره و وضع ميزان العدل بين الناس فلا يظلم احدٌ احداً؛[5] و آن حضرت قبل از خروجش غايب گردد و چون ظهور نمايد، زمين را به نورش پرتوافكني نمايد و ترازوي عدل را بين مردم قرار دهد تا مردم به يكديگر ظلم نكنند».
65- تشويق كارگزاران مخلص
دولتمردان اسلامي وظيفه دارند تا با الگوگيري از حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، كارگزاران مخلص و متعهد را تشويق و تمجيد نمايند. امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در نامه‌اي خطاب به شيخ مفيد فرمود:
« للأخ السديد، و الولي الرشيد، الشيخ المفيد، أبي عبدالله محمّد بن محمّد بن النعمان، أدام الله اعزازه... امّا بعد: سلام عليك أيّها الولي المخلص في الدين، المخصوص فينا باليقين؛[6] به برادري كه مورد تأييد بوده و دوست رشيد ما، ابوعبدلله محمّد بن نعمان كه خداوند عزّتش را مستدام گرداند... امّا بعد، سلام بر تو اي دوست ديني مخلص ما و كسي كه در راه ما به يقين مخصوص رسيده‌اي».
همچنين در ادامه نامه آمده است: « و نُعْلِمك ـ أدام الله توفيقك لنصرة الحق و أجزل مثوبتك علي نطقك عنّا بالصدق ـ انّه قد أُذِن لنا في تشريفك بالمكاتبة، و تكليفك ما تؤدّيه عنّا إلي موالينا قِبَلك ؛[7] به تو اعلام مي‌دارم ـ خداوند توفيقت را براي ياري حق مستدام گرداند و به جهت صداقت در گفتارت تو را جزاي خير دهد ـ به ما اجازه داده شده تا شما را مشرّف به نوشتن نامه نماييم و در آن، تو را مكلّف به اداي وظايفي كرده‌ايم كه بايد به شيعيان ما برساني».
66- خبرگرفتن از احوال مردم
مسئولان بلندپايه نظام اسلامي، گرچه به جهت وظايف سنگيني كه بر عهده دارند و نيز به جهت مسائل امنيتي كه در نظر مي‌گيرند، نمي‌توانند با مردم ارتباط نزديك داشته باشند، ولي وظيفه دارند تا اطلاعات دقيقي از وضعيت و مشكلات مردم داشته و از آن‌ها آگاه باشند. از امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نقل شده كه در نامه به شيخ مفيد فرمود:
« نحن و ان كنّا ناوين (ناءين) بمكاننا النائي عن مساكن الظالمين، حَسْبَ الذي اراناه الله لنا من الصلاح و لشيعتنا المؤمنين في ذلك مادامت دولة الدنيا للفاسقين، فانّا نحيط علماً بأنبائكم، و لا يعزب عنّا شيء من اخباركم و معرفَتِنا بالذلّ الذي اصابكم؛[8] ما گرچه به جهت دور ماندن از مكان‌هاي ظالمين به جهت مصلحتي كه خداوند متعال براي ما تدارك ديده است، از شما دوريم، ولي از احوال شما اطلاع كامل داشته و هرگز چيزي از اخبار شما و مصيبت‌هايي كه بر شما وارد مي‌شود بر ما مخفي نخواهد بود».
نتیجه:
بر اساس مباحث مطرح شده، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) رهبر و الگوی كامل برای شیعیان است و ما وظیفه داریم در حد توان، خود را به ایشان نزدیك كرده و اهداف بلند آن حضرت را تا حد امكان در عصر غیبت پیاده نمائیم. بنابر این، ممكن است سرّ توصیف خصوصیات دولت مهدوی در عصر ظهور این باشد كه اگر ما منتظر حكومت چنین دولتی با آن اوصاف و خصوصیات هستیم كه باید هم باشیم، خود باید اهل صلاح باشیم، پس باید تا حدّ توانمان خود را هماهنگ با حضرت و اصحاب او كرده و پرتویی از حكومت حضرت را در خود و جامعه پیاده نماییم. لذا بر ماست تا با عملكرد عالی ایشان آشنا شده و از آن بهره مند شویم، و انشاء الله با تشکیل جامعه مهدوی زمینه ساز ظهور آن حضرت گردیم.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. كمال الدين، ج 2، ص341، باب 33، ح 22.
[2]. الفتاوي الحديثية، ص31.
[3]. بحارالأنوار، ج 51، ص57.
[4]. نهج البلاغة، ص425.
[5]. كمال الدين، ص371، باب 35.
[6]. احتجاج، ص495.
[7]. همان.
[8]. همان.
پدید آورنده : علی اصغر رضوانی
