مقدمه:
قیام و انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) نیازمند یاران وارسته، پر توان، لایق و شایسته ای هستند که توانایی تحقق اهداف و برنامه های این انقلاب و حکومت جهانی را داشته باشند در این راستا، در قرآن کریم آیات بسیاری وجود دارد که ویژگىهاى برشمرده آن‌ها را مىتوان بر یاران خاص حضرت مهدى(عج الله تعالی فرجه الشریف) تطبیق داد. با مراجعه به تفاسیر مفسرین و روایات معصومین(علیهم السلام) به دست می آید که، این آیات به امام زمان(عج الله تعالی فرجه الشریف) و یاران او اشاره دارد. در این جا تنها به چند آیه اشاره می شود.
آیات مطرح شده:
- آيه ي 54 سوره ي مائده
( يا أيـُّها الذين ءامَنُوا، مَن يرتَدَّ مِنکُم عَن دينهِ فَسَوفَ يأتِي اللهُ بِقَومٍ يُحِبُّهُم و يُحِبُّونَه أذِلةٍ عَلی المؤمنينَ أعِزَّةٍ علی الکافرينَ يُجَاهِدُونَ في سَبِيلِ اللهِ و لايُخَافُونَ لومَة لائِم ذلک فضلُ اللهِ يُؤتِيهِ مَن يَشاءُ و اللهُ واسِعٌ عَلِيم)؛
«اي کساني که ايمان آورده ايد، هر کس از شما از آيين خود باز گردد (به خداوند زياني نمي رساند) خداوند جمعيّتي را مي آورد که آن ها را دوست دارد و آنان نيز او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع و در برابر کافران سرسخت و نيرومندند. آن ها در راه خدا جهاد مي کنند و از سرزنش هيچ ملامت گري هراس ندارند. اين فضل خداست که به هر کس بخواهد و شايسته ببيند، مي دهد و (فضل) خداوند وسيع و داناست».امام علي (عليه السلام) در تفسير اين آيه مي فرمايند:
«هُم اصحابُ القائِم» (عليه السلام) ؛[1] آنان ياوران امام قائم (عليه السلام) هستند.همچنين امام صادق (عليه السلام) مي فرمايند:صاحب اين امر، در پرتو اين آيه (در حمايت چنين ياراني آگاه و دلاور) محفوظ است. [2[آيه ي مبارکه، ويژگي ياران را اين گونه ترسيم مي کند:
1- آن ها عاشق خدا بوده و جز به خشنودي او نمي انديشند: (يُحِبُّهُم و يُحِبُّونَه): خداوند آنان را دوست دارد و آنان او را دوست دارند.
2- دوستي با دوستان خدا: (أذِلّةٍ علی المؤمنينَ): در برابر مؤمنان، متواضع و فروتن هستند.
3- دشمني با دشمنان خدا: (أعِزَّةٍ علی الکافرينَ): در برابر کافران سرسخت و نيرومند هستند.
4- مجاهد در راه خدا: (يُجَاهِدُونَ في سَبِيلِ اللهِ): در راه خدا جهاد مي کنند.
5- استوار و ثابت قدم: (لايُخَافُونَ لومَة لائِم): از سرزنش هيچ ملامت گري هـراس ندارند.
2- آيه ي 105 سوره ي انبياء
(وَ لَقَد کَتَبنا فِي الزَّبورِ مِن بَعدِ الذِّکرِ أنَّ الأَرضَ يَرِثُها عِباديَ الصّالحونَ) ؛
«و ما بعد از تورات در زبور نوشتيم که البته بندگان نيکوکار و صالح من زمين را به ارث خواهند برد».امام باقر (عليه السلام) فرمودند:
مراد از بندگان صالح، اصحاب حضرت مهدي (عليه السلام) هستند که در آخر الزّمان مي آيند. [3[در جاي ديگري از قرآن خداوند ويژگي هاي عبد صالح را اين گونه بيان مي دارد:
(يؤمنونَ بِاللهِ و اليَومِ الآخِرِ و يأمرونَ بِالمَعروفِ و يَنهَونَ عَنِ المنکَرِ و يُسارِعونَ فِي الخَيراتِ و اولئکَ مِنَ الصّالِحِين و مايَفعَلُوا مِن خيرٍ فَلَن يُکفَرُوهُ و اللهُ عليمٌ بِالمتَّقِين) ؛[4]
«به خداوند و روز قيامت ايمان دارند و امر به معروف و نهي از منکر مي کنند و در کارهاي نيک از ديگران پيشي مي گيرند و در حقيقت آنان از صالحين هستند. و هر کار نيکويي که انجام مي دهند، هرگز درباره ي آن ناسپاسي نبينند و خداوند با متقين است».
بنابراين بر اساس آيه ي شريفه ويژگي ياران حضرت (عليه السلام) به شرح زير است:
1- ايمان به خدا و روز قيامت دارند: (يؤمنونَ بِاللهِ و اليَومِ الآخِرِ)
2- امر به معروف و نهي از منکر مي کنند: (يأمرونَ بِالمَعروفِ و يَنهَونَ عَنِ المنکَرِ)
3- سبقت گيرنده در نيکي ها هستند: (يُسَارِعُونَ في الخَيراتِ)
4- کار ايشان مورد تقدير خداوند قرار مي گيرد: (و مايَفعَلُوا مِن خيرٍ فَلَن يُکفَرُوه)
5- باتقوا و پرهيزگارند: (و اللهُ عليمٌ بِالمتَّقِين)
3- آيه 62 سوره ي يونس
شايد بتوان گفت در ميان همه ي ويژگي هايي كه براي ياران امام منتظَر برشمرده شد، يك ويژگي از همه بارزتر و با اهميّت تر است و آن اين كه آن ها مصداق كامل اولياء الله هستند كه در قرآن كريم بدان اشاره شده است، آن جا كه مي فرمايد: ( ألَا إِنَّ أَولياءَ اللهِ لاخوفٌ عَلَيهِم وَ لاهُم يَحزَنُونَ)؛
«آگاه باشيد كه بر دوستان خدا بيمي نيست و غمگين نمي شوند».
امام صادق (عليه السلام) در روايتي ويژگي پيروان امام زمان (عليه السلام) را چنين بيان مي كنند:
«طوبی لِشِيعَةِ قائمِنَا المُنتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيبَتهِ وَ المُطِعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَولِياءُ اللهِ الَّذينَ (لاخَوفٌ عَلَيهِم وَ لاهُم يَحزَنُونَ)» ؛[5] خوشا به حال شيعيان قائم (عليه السلام) كه در زمان غيبتش منتظر ظهور او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار او، آنان اولياي خدا هستند، همان ها كه نه ترس آن ها را فرا مي گيرد و نه اندوهگين مي شوند.
امام علي (عليه السلام) نيز در وصف ياوران امام (عليه السلام) مي فرمايند:
«... يُؤَلِّفُ اللهُ بَينَ قُلُوبِهِم، لايَستَوحِشُونَ إِلی أَحدٍ وَ ...» ؛[6] خداوند دل هاي آنان را به هم نزديك مي كند. آن ها از هيچ كس ترسان نمي شوند، و از اين كه كسي به آن ها بپيوندد، شادمان نمي گردند.
اين كه انساني از هيچ چيز ترسي به دل راه ندهد و از هيچ چيز اندوهگين نشود، تنها زماني امكان پذير است كه جز خدا نبيند و به جز خدا نينديشد و اين كمال آدمي و بالاترين درجه اي است كه يك انسان مي تواند بدان دست يابد.
4- آيه ي 80 سوره ي هود
(قالَ لَو أنَّ لي بِکُم قُوَةً أو ءآوي إلی رُکنٍ شَديد) ؛
«(لوط) گفت: اي کاش در برابر شما، قدرت و اقتداري داشتم يا به تكيه گاه استواري پناه مي بردم».
صالح بن سعيد از امام صادق (عليه السلام) نقل مي کند که امام صادق (عليه السلام) در تفسير اين آيه فرمودند:
مراد از قوّت، حضرت مهدي (عليه السلام) و مراد از رکن شديد، 313 نفر از ياران وي مي باشند. [7[
از اين آيه ي مبارکه اقتدار و قوّت امام و يارانشان، حاصل مي شود.
5- آيه ي 200 سوره ي آل عمران
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ امَنُوا اصبِرُوا وَ صَابِرُوا وَ رَابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُم تُفلِحُونَ) ؛
«اي کساني که ايمان آورده ايد! (در برابر مشکلات و هوس ها) استقامت کنيد و در برابر دشمنان نيز پايدار باشيد و از مرزهاي خود مراقبت کنيد و از خدا بپرهيزيد، شايد رستگار شويد».
امام باقر (عليه السلام) درباره ي اين آيه ي شريفه فرموده اند:
بر انجام واجبات و عبادات بردبار باشيد و در برابر دشمن شکيبايي از خود نشان دهيد و خود را براي ياري امام منتظر آماده ي نبرد سازيد. [8[
6- آيه ي 148 سوره ي بقره
(أَينَمَا تَکُونُوا يَأتِ بِکُمُ اللهُ جميعاً إِنَّ اللهَ عَلَي کُلِّ شَیءٍ قَدِيرٌ) ؛
«هر جا باشيد خداوند همه ي شما را (براي پاداش و کيفر در برابر نيک و بد، در روز رستاخيز) حاضر مي کند زيرا او بر هر کاري تواناست».
ابوخالد از امام باقر (عليه السلام) روايت مي کند که:
منظور از آيه ي (أَينَمَا تَکُونُوا ...) اصحاب حضرت قائم (عليه السلام) هستند که تعداد آن ها بيشتر از سيصد و ده مرد هستند و فرمود: و آن ها هستند به خدا سوگند امت معدوده و آن ها در يک ساعت گرد هم مي آيند مانند پاره هاي ابر پاييز (که کنار هم جمع مي شوند). [9[
از ديگر آياتي که تأويل به ياران حضرت مي گردد عبارت است از:
1- آيه ي 8 سوره ي هود.
2- آيه ي 4 تا 7 سوره ي اسراء
نتیجه:
با توجه به آیات، و روایاتی که در تفسیر این آیات وارد شده، روشن مىشود که یاران حضرت مهدى(عج الله تعالی فرجه الشریف) از ویژگىهای خاص و اوصاف برترو کم نظیرى برخوردار هستند که به حق شایستگی این مقام و موقعیت را دارند و بدین جهت نقش مهمى در پیروزى و پیشبرد اهداف و قیام جهانی حضرت خواهند داشت.
پی نوشت ها:
[1]. صافی گلپايگانی، منتخب الأثر، ص 475 .
[2]. فخر رازی، تفسير برهان، ج 1، ص 497 .
[3]. حرّ عاملی، اثباة الهداة، باب 32، ح 419 .
[4]. آل عمران (3) ، 114 و 115 .
[5]. شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، ج 2، ص 39، ب 23، ح 54 .
[6]. زير نظر کورانی، معجم الاحاديث الامام المهدی (عليه السلام) ، ج 3، ص 100 .
[7]. حرّ عاملی، اثباة الهداة، ج 3، ص 551، ب 32، ح 654 .
[8]. حرّ عاملی، اثباة الهداة، ج 3، ص 551، ب 32، ح 459 .
[9]. کلينی، روضه الکافي، ص 313 .
