وی از پیشینه این معاونت سخن گفت و افزود: ما در این معاونت از نگاه به افق فضای مجازی و چشم اندازی که در چندین دهه آینده برای این عرصه پیش بینی می کردیم شروع به کار کردیم. مرکز با توجه به حجم فعالیت هایی که داشت و بلقوه می توانست داشته باشد نیازمند بود تا به این فضا وارد شده و نقش خود را ایفا کند. ما نیز با توجه به این ظرفیت سعی کردیم تمام فعالیت های آموزشی پژوهشی و فرهنگی این مرکز را در قالب مجازی سازماندهی کنیم. لذا سایت های متفاوتی را طراحی و ایجاد کردیم و هم اکنون پس از ده سال به جایی رسیده ایم که در صدد تجمیع آن ها در قالب جامعه مجازی مهدی یاوران هستیم.
ایشان توضیحاتی در رابطه با سایت آموزش مجازی ارائه داد و افزود: در حوزه آموزش، سایتی را با تیم متخصص خود طراحی و برنامه نویسی کردیم که با ال ام اس مخصوص به خودمان، ویرچوال کلاس، اتوماسیون داخلی و سیستم ارتباطات گسترده در قالب مسنجر، با امکانات دریافت پیام متنی، صوت و تصویر، می تواند بیش از یک میلیون کاربر را به صورت آنلاین پوشش دهد و یک سیستم آموزش مجازی منحصر به فرد است.
معاونت فضای مجازی گفت: ابتدا نگاه ما فقط آموزش عمومی بود و شروع به کار کردیم، و از سال گذشته که با تصویب بخش نامه های آموزشی کارمندان دولت، سیستم تغییر کرد، با پاک کردن کاربران قبلی، کار سایت با شرح ضمن خدمت از بهمن ماه، آغاز شد. طی این یک سال، 356 هزار نفر در این سامانه ثبت نام کرده اند، که در بین آنها 222هزار و چهل نفر تا به حال دوره را گذرانده اند. بقیه نیز در حال تکمیل دوره هستند و ما تا کنون، برای 54 هزار نفر مدرک گواهی ضمن خدمت، ارسال کرده ایم. برای فرهنگیان بخش ویژه ایجاد کردیم که 250 هزار ثبت نام داشته است، و 157هزار نفر موفق به اتمام دوره شده اند، که گواهی آن ها به وزارت آموزش و پرورش تسلیم می شود. در سامانه ویدیو کنفرانس ما که به صورت یک مسنجر اجتماعی است، افراد می توانند با هم ارتباط داشته باشند و چت کنند. کلاس های مجازی آنلاین ما، هم اکنون در این سامانه برگزار می شود. به راحتی می توان ادعا کرد در ایران، سیستمی با این امکانات و توان سرویس دهی آموزشی همزمان، به این حجم کاربر، در هیچ حوزه و دانشگاهی، موجود نیست. به علاوه طراحی و مدیریت آن نیز با خود ماست.
برای از بین نرفتن هدف قبلی، یعنی آموزش عمومی دوره ای را نیز با همین عنوان در سایت بارگزاری کردیم، که چهار واحد درسی است و در، سی و دو جلسه تنظیم شده است. 28 هزار نفر نیز این دوره را به اتمام رسانده اند که مدارک صادر شده برای آن ها، فقط یک گواهی افزایش دانش بوده و ضمن خدمت نیست. با این وجود، به پایان رساندن این دوره ها انگیزه مهدوی کاربران مجازی را، نشان می دهد. به علاوه در این سامانه دوره های ویژه ای داریم که تخصصی هستند، مانند منجی در ادیان و مستشرقین که هر کدام چهار واحد درسی است و عده ای از کاربران، آن ها را نیز گذرانده اند در حالی که شاید، اصلا مورد نیاز ایشان نبوده است. این استقبال شگفت، تشنگی جوانان انقلابی ایران را در این خصوص برای ما مشخص کرد، و بر همین اساس در مرکز مصوب کردیم، در آینده ای نزدیک دوره های تربیت مربی مهدویت را نیز، در همین سیستم، به صورت مجازی ارائه کنیم.
در بخش دوره های تخصصی طلاب هم، تصویب شده است که در روز هایی که دسترسی حضوری به استاد نیست، بعضی از دروس به صورت مجازی به دانش پژوهان ارائه شود. امیدواریم که در آینده بتوانیم، دوره های تخصصی را به طور کامل، در همه سر فصل ها ارائه دهیم تا انبوه طلاب و دانش پژوهان مرکز، از این سامانه بهره مند شوند.
وی با اشاره به حجم سوالات و مراجعات به این سایت گفت: به دلیل اینکه در این دوره ها حجم تماس ها با ما زیاد بود، تمامی سیستم را در یک اتوماسیون داخلی تعریف کردیم که کاربران بتوانند بدون ایجاد اختلال در سیستم اجرایی، مسائل خود را عنوان کنند. چندین نفر این سامانه را پشتیبانی کرده و تلاش می کنند، در کوتاه ترین زمان ممکن سوالات علمی و فنی کاربران را پاسخ دهند.
برای ایجاد ارتباط اولیه میان کاربران، شبکه های کوچک اجتماعی را در داخل همین سایت تعبیه کردیم که در قالب گروه های آموزشی، فعالیت می کنند. مثلا گروه زندگی مهدوی، که افراد می توانند در آن عضو شده و پست های خود را به اشتراک بگذارند. برای آماده سازی ایشان در راستای تربیت نیروی مهدوی خلاق، در کنار این گروه ها مدیرانی قرار داده ایم که فعالیت های کاربران را پیگیری می کنند، و از فارق التحصیلان یا مربیانی هستند که آن ها را، برای ورود به فضای مجازی آماده کرده ایم. کاربران در این گروه ها با تولید محتوای مهدوی و فعالیت در عرصه مجازی آشنا می شوند، و برای ورود به سامانه های دیگر آماده خواهند شد. در کنار این گروه ها با ایجاد تالار گفتمان مهدوی که بار فرهنگی گروه ها را به دوش دارد، و به کمک آموزش می آید، سرویس وبلاگ نویسی اختصاصی مهدویت را نیز، راه اندازی کردیم تا افراد بتوانند، به صورت شخصی در این حوزه فعالیت کنند. در مدیریت این سایت نیز، ما از نیرو های تربیت شده خود استفاده می کنیم. این افراد در واحد تربیت نیروی انسانی برای فضای مجازی، دوره های آشنایی با رایانه، اینترنت و شبکه های مجازی را گذرانده اند. سامانه مهدی بلاگ برای ارتباطات گسترده تر، میان کاربران دوره دیده ایجاد شد که تلاش می کند به صورت غیر مستقیم، دانش پژوهان را در حوزه مهدویت فعال کند. 90 درصد وبلاگ های این سامانه مهدوی هستند و هم اکنون، آمار آن ها به هشت هزار وبلاگ رسیده است. ما در صددیم در همین سایت، شبکه اجتماعی ایجاد کنیم به شبکه آموزش مجازی متصل باشد.
حجت الاسلام عمران ادامه داد: طرح نهایی ما برای شبکه ها، این است که همه را در قالب "جامعه مجازی مهدی یاوران" جمع کنیم تا کسی که در یکی از این سایت ها عضو شود، به صورت خودکار به بقیه سایت ها نیز دسترسی داشته باشد. هم چنین ترجیح می دهیم این ورود از معرفت به سمت دیگر امور تنظیم شود، به طوری که درگاه ورودی، از سیستم آموزشی تنظیم شود و سپس در دیگر سایت ها ارتباط کاربران، تداوم یابد. در این خصوص برنامه سیستماتیک و مرتبی در دست طرح داریم، که استاد صدوقی در حال تدوین آن هستند. طرح جامع فعالیت های فرهنگی در حوزه مهدویت، یک سیستم کاملا غیر مستقیم برای تربیت نیروی انسانی است، تا کسی که یک دوره با ما ارتباط داشته است بتواند، در حوزه مورد نظر خودش تربیت شده و به یک، فعال مهدی تبدیل شود.
حجت الاسلام عمران با بیان این که کاربر مجازی، کتابخانه مجازی می خواهد، عنوان کرد: تامین علمی دانش پژوهان مرکز و پشتیبانی کاربرانی که دوره های آموزشی را دیده اند، باعث شد کتابخانه مجازی را که یکی از لازمه های آموزش مجازی است، راه اندازی کنیم. کارهایی قبلا در بنیاد انجام شده بود که آن ها را تکمیل کردیم و به حمد الله، کتابخانه، نمونه قشنگی از منابع کتاب شناسی شده با امکانات پژوهشی، از آب درآمد. میز کار کاربر، با امکاناتی چون قفسه کتاب، پروژه ها، پرونده مطالب فیش برداری شده و نمایه هایی که زده است، در اختیار اوست. درخت واره موضوعی، فهرست الفبایی، شناسنامه و چکیده کتاب برای همه کاربران مجازی قابل دسترسی است، و تنها متن کتاب است که فقط، به اعضا ارائه می شود. با قرار دادن متن کتاب در اختیار کاربر و با توجه به امکانات پژوهشی تعبیه شده، وی می تواند در همین کتابخانه از متن کتاب یادداشت برداری کند، و در زمان مورد نیاز از آن متن استفاده نماید. ما 229 متن کتاب را در سایت بارگزاری و سه هزار اثر را معرفی کردیم. سیستم اسکن ما تمامی صفحات کتاب را به صورت عکس های تحت وب در کتابخانه قرار می دهد و هیچ تصرفی از جانب ما، در متن ها نخواهد بود و محقق با اطمینان کامل می تواند آدرس مطلب کتاب را، ارائه دهد. البته میزان دسترسی کاربران بر اساس سیستم تعریف شده، و حفظ حقوق مولفین می باشد. هر کس در هر جای دنیا، می تواند به این کتابخانه دسترسی داشته باشد و شعار ما برای کتابخانه، حضور آن در خانه خود کاربر است؛ یعنی "کتابخانه تخصصی مهدویت، در خانه ی شماست" .
وی از استثنائات این کتابخانه خبر داد و گفت: از جمله کارهای پژوهشی، که ما در این کتابخانه انجام می دهیم و هیچ کتابخانه ای، این امکان را ندارد، نمایه زدن به متن کتاب هاست. وقتی این امکان به سایت اظافه شود، شما می توانید با انتخاب یک موضوع، از میان ده هزار جلد کتاب، یک جلد کتاب جدید، به دست بیاورید؛ یعنی سیستم یک موضوع خاص را از ده هزار کتاب استخراج کرده، سرفصل می سازد و به شما، ارائه می دهد؛ البته با درج صفحات کتاب منبع. این ایده آل ماست، و ان شاء الله اگر به یاری حضرت(عج) کامل شود، محققین می توانند از کتابخانه ی بی نظیری، بهره مند شوند. برای این کار ما واحد تربیت نیروی کتابخانه را، تعریف کردیم و از نیروی انسانی تربیت شده و کارکرده خود استفاده کرده، و با کمک آن ها به کتاب ها نمایه می زنیم. با این گستردگی کار، امیدواریم ظرف دوسال آینده کار را کامل کنیم و با تلاشی مستمر، کتابخانه مرکز را به صورت دیجیتال، به محققین ارائه دهیم.
ایشان از دایرة المعارف روایات مهدوی سخن گفت و افزود: در حال جمع آوری دایرة المعارف مهدویت هستیم و سایت مربوطه را هم راه اندازی کرده و در حال تکمیل آنیم. برای این کار شروع کردیم به نمایه زدن به اصل منابع روایات، که پروژه بسیار منظمی شد. ما توانستیم برای هر روایت مهدوی، یک شناسنامه تهیه کنیم و با تشکیل یک پرونده برای حدیث، آنچه را که پژوهشگر در مورد آن نیاز دارد، در اختیارش قرار دهیم. نمایه های انجام شده را روی سایت قرار دادیم و شروع کردیم به بررسی رجال. در حال حاظر مشغول به تفحص راویان احدیث هستیم بدین معنی که روایات مکرر در حوزه مهدویت را، از نظر سند مورد بررسی قرار می دهیم، که به پژوهشگر اعلام کند این حدیث چه منزلتی دارد، و از نظر استنادی صحیح است یا سقیم. با کامل شدن این کار و بارگزاری کامل آن بر روی سایت، می توان با جستجوی موضوعی و لفظی که هم اکنون نیز در سایت فعال است، کلمه ای خاص را در میان دو هزار مدخل بدون تکرار روایات مهدوی، جست و جو کرد و جدای از نمایش حدیث، پرونده کامل آن و جایگاه منبع و محل استخراج آن را نیز، در اختیار کاربر قرار داد. این پروژه فقط برای محققین قابل استفاده است؛ سایت دایرة المعارف روایات مهدوی باز است و علاقه مندان می توانند ثبت نام کنند؛ پس از ثبت نام نیروهای ما با ایشان تماس می گیرند و اگر نیاز ایشان تایید شود، دسترسی برای فرد باز خواهد شد. تا کنون دو هزار راوی را بررسی کردیم و بقیه، در حال انجام است، که با تکمیل آن منبعی کامل از روایات، خواهیم داشت که ممکن است در بیست جلد به چاپ برسد.
ایشان از پروژه دانشنامه مهدویت سخن گفت و در رابطه با روش های به کار گرفته شده برای دانشنامه، افزود: پروژه دانشنامه الکترونیکی مهدویت، یکی دیگر از فعالیت های در دست اجراست، که برای آن به طور تقریبی روش ویکی پدیا را، دنبال کردیم؛ این پروژه نه کاملا سنتی است و نه کاملا شبیه به آن است؛ یعنی تمام مداخل را طوری تهیه کردیم که سیستم، هر آن چه مفید است و می توان گفت را گزارش می کند؛ دائما پویاست و مداخل جدیدی که اظافه می شوند را هم، نمایش می دهد. البته پرونده علمی فیزیکی و دیجیتال را هم، به طور سنتی برای هر مدخل، آماده کرده ایم که استمرار و گسترش کار را آسان می کند. با این کار یک دانشنامه جامع تهیه می شود و روی سایت خواهد رفت. با ترجمه این دانشنامه یک منبع پایه و بسیارعالی خواهیم داشت، زیرا که تمام کتب از بعضی جهات ناقص هستند. سایت مربوط به دانشنامه الکترونیک مهدویت که به صورت موضوعی و الفبایی تنظیم شده است، به زودی در دسترس پژوهشگران قرار خواهد گرفت.
وی با معرفی سامانه مهدی TV گفت: در قسمت رسانه، سایتی را تعریف کردیم که اگر در آینده، امکان وجود شبکه اختصاصی مهدوی فراهم شود، بتوانیم از مجموعه های قبلی استفاده کنیم. با شروع این کار کم کم تولید برنامه در مرکز راه اندازی خواهد شد. این سایت با دامنه TV، توانسته است بسیاری از بخش های ضبط شده ی کلاس های مجازی، پرسش و پاسخ های آماده شده و جلساتی را که در مرکز ضبط می کنیم، به صورت کوتاه و با سرعتی بالا، به مخاطب عرضه کند.
معاونت فضای مجازی، هم چنین از پایگاه اطلاع رسانی مهدویت سخن گفت، و افزود: در حوزه اطلاع رسانی عمومی، یک سایت عمومی طراحی کردیم که مطالب مهدوی مورد سوال را، در قالب سی و دو موضوع، ارائه می دهد. زحمت موضوع بندی اطلاعات به عهده استاد صدوقی بوده است، که برای هر موضوع یک پرونده تشکیل دادند و تعریف، هدف و قلمرو آن را مشخص نمودند. همچنین بازدید متوسط این سایت هفتاد هزار نفر، در ماه هست.
لازم به ذکراست، جلسه مشترک هیئت مدیره بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) و شورای معاونین مرکز تخصصی مهدویت، نشستی دوستانه بود که اعضا ر،ا برای بررسی امور جاری و آشنایی نزدیک تر با فعالیت های مرکز، گرد هم آورد. این جلسه، هفته دوم اسفند ماه در این مرکز برگزار شده است.
