مقدمه:
در قرآن کریم جوان مؤمن و مسلمان دارای ویژگی‌های معرفی شده که او را از نظر معنویت و اخلاق ممتاز می نماید. از این رو، جوان مسلمان صفای باطن و آرمان‌های بلند دارد و همواره برای رسیدن به این آرمان ها در تلاش است و از آرمان‌های بلند او حضور در کنار امام زمانش برای یاری او در عصر ظهور می باشد. و یکی از ابزارهای که جوانان را در این مسیر کمک کرده و به مرز کمال نزدیک می‌نماید، انس با قرآن و الگوهای قرآنی است، که می تواند انسان را از انحرافات و مفاسد اخلاقی دور نموده و در زمره یاوران و زمینه سازان ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) قرار دهد. متن حاضر به برخی از این ویژگی‌ها از منظر قرآن پرداخته است.
جوان منتظر و الگوهای قرآنی
در جهان كنوني كه عصر بي معنويتي و بي اخلاقي است بسياري از جوانان جامعه ما توجه خاصي به معنويت، قرآن و اهل بيت (عليهم السلام) از خود نشان مي‌دهند.
بديهي است بايد اين شور و نشاط با شعور معنوي آميخته و با الگو هاي خوب آشنا شوند تا به سر منزل واقعي رهنمون گردند، يكي از ابزارهايي كه جوانان را در اين مسير كمك مي كند انس با قرآن و الگوهاي قرآني است، چرا كه قرآن كلام خداوند است و دستورات الهي در آن نهفته و انسان مي تواند به وسيله انس با قرآن بهره هاي معنوي زيادي ببرد. هر چقدر به قرآن نزديك شويم صفا و معنويت بيشتر مي شود و به همان اندازه از انحرافات و فسادهاي اخلاقي دور خواهيم گشت.
امام سجاد (عليه السلام) مي‌فرمايد: اگر تمام اهل مشرق و مغرب از دنيا برود هرگز از تنهايي وحشت نمي كنم، هنگامي كه قرآن همراه من باشد.[1[
لذا جوانان بايد طبق رهنمودهاي معصومان (عليهم السلام ) به قرآن و الگوهايي كه در آن معرفي شده اهميت بدهند و آن را در عصر غيبت در زمينه سازي ظهور حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) بكار گيرند. چرا كه دوران غيبت كبري دوران تمرين اطاعت و دوران خودسازي و تلاش براي رسيدن به كمال واقعي است.
ویژگی‌های جوانان منتظر
در قرآن جوانان موفق با ويژگي هاي خاصي معرفي شده اند كه برخي از آن‌ها عبارتند از:
1. جوان صبور و تسليم دستور خدا
حضرت اسماعيل (عليه السلام) وقتي به حد رشد رسيد، پدر بزرگوارش به او گفت: من در خواب ديده ام تو را سر مُي برم، نظرت در اين باره چيست؟ [2[
اسماعيل (عليه السلام) جانانه جواب داد اي پدر، آن چه خداوند به تو امر كرده، انجام بده به خواست خداوند من را از بردباران خواهي يافت .[3[
اين فداكاري و جانبازي كه هر ساله در عيد قربان خاطره آن زنده مي شود و همه به شجاعت و تسليم بودن اسماعيل در برابر حق آفرين درود و سلام مي فرستند، در جهان امروز كه گذشت و صبر و تسليم در برابر حق كه از مهمترين و ارزشمندترين ويژگي هاي مردان الهي است. اسماعيل الگوي مناسبي براي جوان منتظر مي باشد.
2. جوان پاك دامن
حضرت يوسف (عليه السلام) در برابر خواهش هاي نفساني زليخا حاضر به معصيت نشد و بي گناه به زندان افتاد[4] و سختي هاي زندان را تحمل كرد تا پاك بماند. اين نفس ستيزي حضرت يوسف (عليه السلام) در هنگام مهيا بودن شرايط گناه، الگويي براي همه جوانان عصر كنوني است. زيرا جوان منتظر و زمينه ساز ظهور، خود را از گناه و آلودگي دور مي كند و خوشا به سعادت آن جواني كه با وجود مهيا بودن گناه خود را به معصيت نمي اندازد چرا كه خداوند متعال و حضرت مهدي (عليه السلام) را شاهد بر اعمال خود مي داند.
3. جوان غيور
حضرت موسي (عليه السلام) با تمام تدابير امنيتي و سخت گيري هاي فرعون، پا به عرصه وجود گذاشت و دربار فرعون، محل رشد و نمو او شد آن حضرت در جواني به حمايت بني اسرائيل پرداخت، از اين رو مجبور شد براي حفظ جانش، وطنش را ترك كند. او صحراي سينا را پشت سر گذاشت و با زحمات طاقت فرسا خود را به مدين شهر شعيب پيامبر (عليه السلام) رساند.
غيرت اين جوان سبب شد به دختران شعيب كمك كند. زيرا او مانند ديگران نسبت به جامعه زمان خود بي تفاوت نبود[5] و احساس مسئوليت كرده و در برابر ظلم ايستاد. امروز جوانان ما هم بايد در برابر كوچكترين انحراف، خرافات، بدعت ها و مدعيان دروغين بي تفاوت نباشند و بايد پويا، سرزنده و آگاه نسبت به زمان، احساس مسئوليت كند.
4. جوان شجاع
حضرت داود (عليه السلام)، جواني است كه در مقابله سپاه طالوت با لشكر باطل جالوت، پهلوان لشكر كفر (جالوت) را نقش بر زمين ساخت خداوند متعال هم مقام نبوت، حكمت و سلطنت را به او بخشيد[6] وي با به كار بستن قدرت، فكر و قوت جواني براي مبارزه با طاغوت الگويي براي همه جوانان است تا در برابر جالوتيان زمان ايستادگي كنند. چرا كه خداوند پشت و پناه جوانان مبارز با طاغوت است و در برابر اين مبارزه، حكمت و بزرگي عطاء خواهد نمود.
در هر صورت جوان منتظر، پويا و داراي فكر و برنامه اي است كه خود را ضمن رساندن به معنويت و اخلاق، با بهره گيري از الگوهاي قرآني و به كار بستن آن در مراحل زندگي خود، زمينه ساز ظهور حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) قرار دهد.[7[
قدر جوان و جواني را بهتر از پيش بدانيم پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) مي فرمايد: قدر جواني را قبل از فرا رسيدن پيري بدان .[8[
اين دوران زيباي زندگي در قرآن بعنوان احسن تقويم ياد شده است. در روايتي اين كلام خداوند متعال (لقد خلقنا الانسان في احسن تقويم) را به دوران جواني تفسير فرموده اند.[9[
و بالاخره سخن را با تعبير بسيار زيباي مقام معظم رهبري به پايان مي بريم:
جواني در انسان، عبارت از دوران خاصي از عمر است كه در آن دوران، انسان به شكفتگي و بالفعل شدن بسياري از استعدادها مي رسد و دوران اوج زيبايي‌ها و جوشش استعدادها و توانايي هايي است كه در انسان هست.[10[
نتیجه:
جوانان مهم ترین عنصر در نظام‌های اجتماعی بوده و آیندۀ هر ملتی در درجۀ اول به نیروی جوان آن وابسته است. در نظام تربیت اسلامی برنامه‌های فراوانی برای جوانان در نظرگرفته شده و یکی از ابزارهای که جوانان را در مسیر دین، معنویت، اخلاق و پاکی باطنی قرار داده و از انحرافات و مفاسد اخلاقی دور می‌کند، انس باقرآن و آشنایی با الگوهای قرآنی شناخته شد. در این راستا، جوان منتظر و زمینه ساز ظهور با بهره گیری ازآموزه‌ها و تربیت قرآنی، خویش را از گناه و آلودگی‌ها دور کرده و با ویژگی‌های غیور، صبور، شجاع ، سرزنده و آگاه وحساس و مسئولیت پذیر نسبت به مسایل زمان خود عنوان گردید.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. اصول كافي، كليني، ج2، ص440.
[2]. صافات، 102؛ ... يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى ... .
[3]. صافات، 102؛ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ .
[4]. يوسف،23 ـ 22؛ وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آتَيْنَاهُ حُكْماً وَعِلْماً ... قَالَ مَعَاذَ اللّهِ إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوَايَ
[5]. قصص، 24 ـ 23؛ وَلَمَّا وَرَدَ مَاء مَدْيَنَ ... فَسَقَى لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّى إِلَى الظِّلِّ .
[6]. بقره، 251؛ وَقَتَلَ دَاوُدُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ .
[7]. جهت اطلاع بيشتر ر.ك. قرآن، مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف و جوانان، محمد رضا نصوري.
[8]. ارشاد القلوب، ديلمي، حسن بن ابي الحسن، ص17.
[9]. بحارالانوار، مجلسي، ج74، ص75.
[10]. كودك، نوجوان و جوان از ديدگاه مقام معظم رهبري، ج2، ص233، اميد حسين بانكي پورفرد، احمد قماشچي.
