مقدمه:

در خطبۀ غدير(سخنراني پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) در معرفي امام (علي عليه السلام)) به حضرت بقية الله الأعظم، توجه خاصي شده است. خبر دادن از مهدي موعود براي آن مردمي كه قبول ولايت امير المؤمنين (عليه السلام) برايشان سنگين بود، بيانگر آينده نگري اسلام و برنامه بلندمدت دين الهي براي مسلمين است. گرچه برخي با آنکه آن روز با علي بن ابي طالب (عليه السلام) بيعت کردند؛ پيمان شکسنتد. ولي حقايق در طول زمان براي نسل‌ها روشن گشت، و از آنجا كه كارها به دست خداوند است، روزي امر اهل بيت (عليهم السلام) ظاهر خواهد شد. آن روز، جهان به دست جانشينان واقعي پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) سپرده مي‌شود و انتقام آنچه در طول قرن‌ها بر ايشان رفته است، گرفته خواهد شد. مروری بر جملات خطبه غدیر در باره حضرت مهدی(علیه السلام) امری است که نوشتار حاضر بدان پرداخته است.

جملات خطبه غدیر در باره حضرت مهدی(علیه السلام)

در خطبه غدير، 25 جمله درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) آمده است كه آن‌ها را تحت 6 عنوان مي‌توان خلاصه كرد:

الف) بشارت به آمدن او: پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) در اين باره مي‌فرمايد: او كسي است كه همه پيشينيان به آمدن او بشارت داده اند. [1]

ب) خاتميت او: يعني امامت در امامان تعيين شده، اتصال دارد و منقطع نمي‌گردد تا زماني که به دست خاتم و آخرين آنان كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است، برسد.

ج) مقام و منزلت او: در اين باره دو جهت ذكر شده است:

1. فضائل و مناقب او:

- او انتخاب شده خداوند و هدايت يافته و كمك شده است.

- نور از جانب خداوند در او قرار داده شده و نوري نيست مگر با او، و حقي نيست جز با او.

2. مقام و شأن اجتماعي او:

- او ولي خدا در زمين و حكم كننده خدا در ميان خلق است.

- كارها به او سپرده شده و او امين خداوند بر سِرّ و آشكار الهي است.

- او ياري كننده دين خدا است.

- او هر صاحب فضلي را به قدر فضلش و هر صاحب جهلي را به قدر جهلش نشانه مي‌دهد.

د) علم او:

اين مسأله را نيز از دو بعد مي‌توان در خطبه غدير به دست آورد:

1. او وارث هر علمي است و علمش به همه چيز احاطه دارد.

2. علم او به درياي عميق علم الهي اتصال دارد.

هـ ) قيام او: در دو مورد از خطبه غدير، كلمه القائم المهدي بكار رفته و بعد از آن به قدرت مطلقه و تمام عيار حضرت بقيه الله الأعظم ـ ارواحنا فداه ـ اشاره شده كه از جانب الهي به او عطا گرديده است و هيچ قدرتي طاقت برابري با او را ندارد.

اين موضوع از سه جنبه مطرح شده است:

1. كسي بر او غالب يا عليه او كمك نمي‌شود و او همه قلعه‌هاي محكم را فتح مي‌كند.

2. او بر همه اديان و بر همه گروه‌هاي شرك غالب مي‌شود و آنان را هدايت مي‌كند و يا (متعصبان را) نابود مي‌کند.

3. خداوند همه آبادي‌ها و شهرهاي جهان را تحت تصرف حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در مي‌آورد.

و) انتقام او: در قسمتي از خطبه غدير به اين مسأله تصريح شده است که اگر چه حق اهل بيت (عليهم السلام) و شيعيانشان در طول تاريخ توسط ظالمين پايمال شده است، ولي منتقمي خواهد آمد و گذشته از عذاب اُخروي، در همين جهان دل دوستان را با گرفتن انتقام از دشمنان، مسرور خواهد كرد. اين نكته در قالب سه جمله آمده است:

1. او حق خداوند و هر حق را كه به اهل بيت (عليهم السلام) مرتبط شود، خواهد گرفت.

2. او انتقام هر خون به ناحق ريخته اولياء خدا را خواهد گرفت.

3. او از تمام ظالمان عالم، انتقام خواهد گرفت.

در بخش ششم خطبه نيز سه موضوع ذكر شده است:

1. نورانيت ونسل نوراني حضرت: آنجا كه مي‌فرمايد: نور از طرف خداوند در من، و سپس در علي (عليه السلام) و نسل او تا مهدي قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) قرار داده شده است .

2. گرفتن حقوق اهل بيت به دست حضرت، آنجا كه مي‌فرمايد: مهدي، حق خداوند و هر حقّي را كه براي ماست خواهد گرفت .

3. اختيار مطلق زمين به دست حضرت، آنجا كه مي‌فرمايد: هيچ سرزمين آبادي نيست مگر آنكه خداوند تا روز قيامت اهل آن را به خاطر تكذيبشان هلاك مي‌كند، و آن را در اختيار حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) قرار مي‌دهد .

در بخش هشتم خطبه سه موضوع ديگر ذكر شده است:

1. خاتميت آن حضرت، آنجا كه مي‌فرمايد: خاتم امامان مهدي قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، از ما است .

2. غلبه او بر همه اديان، آنجا كه مي‌فرمايد: اوست غالب بر أديان، منتقم از ظالمين فاتح قلعه‌ها، غالب بر مشركين، منتقم خون‌هاي به ناحق ريخته، كمك كننده دين خدا، سرچشمه گرفته از دريايي عميق، نشانه دهنده به افراد در حد خودشان، وارث علوم محكم كننده آيات الهي .

3. بشارت به او، آنجا كه مي‌فرمايد: اوست كه كارها به دست او سپرده شده و گذشتگان به او بشارت داده اند، و اوست حجت باقي خداوند، و وليِّ او در زمين و امانتدار او بر سرّ و آشكار .[2]

لازم به ذكر است كه اعلام اين مطالب در غدير، يك پيشگويي و اِخبار از غيب نيز به شمار مي‌آيد.

نتیجه:

مروری بود بر خطبه غدیر که در آن به برخی ویژگی‌های حضرت مهدی(علیه السلام) مانند؛ حجیت، خاتمیت، نورانیت، علم ایشان، غلبه او بر همه ادیان، و منتقم بودن آن حضرت اشاره شده و به ظهور مهدی موعود(علیه السلام) بشارت داده شده است.