مقدمه:
در روایات بسیاری به اوصاف مشترک و شباهت‌های امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به حضرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) اشاره شده است. در این نوشتار سعی بر آن است تا بعضی از این ویژگی‌ها بیان شود.
برخی اوصاف و ویژگی‌های مشترک خاتم الانبياء و خاتم الاوصياء
1) رحمت
خداوند متعال وجود نازنين پيامبر اكرم (صلی الله عليه و اله و سلم) را رحمتي براي عالميان مي‌داند؛ {وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمينَ}؛[1] و تو را جز رحمتي براي جهانيان نفرستاديم. امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نيز به اين صفت زيبنده‌اند: «السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَلَمُ الْمَنْصُوبُ وَ الْعِلْمُ الْمَصْبُوبُ وَ الْغَوْثُ وَ الرَّحْمَةُ الْوَاسِعَة» ؛[2] سلام بر تو اي پرچم برافراشته ... و رحمت گسترده الهي.
2) حجت الهي
«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ عَلَى الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِين» ؛[3] امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نيز با لقب حجة الله مورد خطاب قرار گرفته‌اند: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّه».[4]
3) نور خدايي
پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) نور خدايي است:«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا نُورَ اللَّهِ الَّذِي يُسْتَضَاءُ بِه». [5] سلام بر تو، اي نور روشنايي بخش خداوند.[6] در زيارت روز جمعه نيز خطاب به امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) اين گونه آمده‌است: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يا نُورَاللهِ الّذِي يَهْتَدي بِه المُهْتَدُون»؛ سلام بر تو اي نور خداوند كه هدايت جويان به وسيله او هدايت مي‌شوند.
4) دعوت كننده به سوي خداوند متعال
خداوند در قرآن خطاب به رسول مكرمش مي‌فرمايد: {يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذيراً وَ داعِياً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنيراً}؛[7] اي پيامبر! ما تو را گواه فرستاديم و بشارت دهنده و انذار كننده، و تو را دعوت كننده به سوي خدا به فرمان او و چراغي روشني بخش قرار داديم.
در مورد امام عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نيز آمده‌است: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا دَاعِيَ اللَّه»؛[8] سلام بر تو اي دعوت كننده خلق به سوي خدا.
5) خاتميّت (حُسن ختام)
{ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليماً}؛[9] محمد (صلی الله عليه و آله و سلم) پدر هيچ يك از مردان شما نيست، ولي رسول خدا و آخرين پيامبران است و خداوند به همه چيز آگاه است.
امام مهدي (عليه السلام) نيز در معرفي خود مي‌فرمايند: «أَنَا خَاتِمُ الْأَوْصِيَاءِ وَ بِي يَدْفَعُ اللَّهُ الْبَلَاءَ عَنْ أَهْلِي وَ شِيعَتِي» ؛[10] من آخرين از جانشينان پيامبر هستم و بواسطه من خداوند بلا را از اهل و شيعيانم برمي‌دارد.
6) امنيت بخشي
با وجود رسول خدا امت او در امنيت بودند: {وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فيهِمْ}؛[11] (اي پيامبر!) تا تو در ميان آن‌ها هستي، خداوند آن‌ها را مجازات نخواهد كرد.
امام زمان نيز در وصف وجودي خويش مي‌فرمايند: «إِنِّي أَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ كَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ» ؛[12] به درستي كه من امنيت بخش اهل زمين هستم، همانگونه كه ستارگان امنيت بخش اهل آسمانند.
نتیجه:
بر اساس آن‌چه بیان شد، حضرت مهدی(علیه السلام) علاوه بر همنام بودن با جد بزرگوارش پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در بسیاری از اوصاف و ویژگی‌ها نیز با آن حضرت مشترک است. یکی از این اوصاف مشترک لقب زیبا و پرافتخار «خاتم الاوصیاء» است که ایشان خاتم همه اولیا و اوصیای الهی است؛ زیرا او آخرین امام و پیشوای بعد از خاتم النبیین پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) است و به تعبیری، آخرین وصی از اوصیای همه پیامبران الهی است.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. انبياء: 107.
[2]. بحارالأنوار، ج53، ص171.
[3]. بحارالأنوار، ج97، ص183.
[4]. الكافي، ج4، ص570.
[5]. بحارالأنوار، ج97، ص183.
[6]. مفاتيج الجنان، زيارت حضرت رسول صل الله عليه و اله و سلم.
[7]. احزاب: 45 و 46.
[8]. بحارالانوار، ج53، ص171.
[9]. احزاب: 40.
[10]. بحارالأنوار، ج52، ص30.
[11]. انفال: 33.
[12]. بحارالأنوار، ج75، ص380.
پدیدآونده: محمد صادق كفيل
